"تلنگر" در واژه نامه به معنی ضربه ای است که با انگشت میانه به بدن کسی یا چیزی بزنند. جنگ های ایران و روسیه در قفقاز، مقابله با ارتش پیشرفته روسیه و از دست دادن مقدار قابل توجهی از خاک کشور شاید تلنگری بود تا بفهمیم چقدر از قافله ی علم عقب افتاده ایم. در این قسمت از سیستم آموزشی و معماری مدارس سنتی خواهیم گفت تا مقدمه ای باشد برای دارالفنون در قسمت بعد.