Η Ροδόπη κατέβηκε στον Νείλο. Έβγαλε τα σανδάλια της και κάθισε στην όχθη. «Δεν είναι για μένα οι βασιλικοί χοροί…» ψιθύρισε μονάχη της. Εκείνη την ώρα, μια σκιά ξαφνικά σκέπασε τη Ροδόπη. Ένα πελώριο γεράκι με πλατιά φτερά πετούσε από πάνω της και έκανε κύκλους. Ήταν ο θεός-γεράκι Ώρος. Πέταξε πιο χαμηλά, άρπαξε το ένα σανδάλι με τα γαμψερά του νύχια και με δυνατά φτερουγίσματα έφυγε μακριά. «Ε! Γεράκι! Πού πας; Δώσ’ μου πίσω το σανδάλι μου, είναι τα αγαπημένα μου σανδάλια!» φώναξε η Ροδόπη, αλλά το γεράκι είχε ήδη χαθεί στον ορίζοντα. «Πώς θα γυρίσω στο αρχοντικό ξυπόλητη;» αναρωτήθηκε σαστισμένη. Τι μπορούσε να κάνει όμως; Γύρισε πίσω περπατώντας με ένα σανδάλι και η μοίρα ετοίμαζε τα δικά της βήματα.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Έρευνα, ανάπτυξη, επιμέλεια κειμένου: Μαρία Βλαχάκη

Αφήγηση, καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Ευγενικός

Μουσική σύνθεση, ερμηνεία: Μάρα Καίσαρη

Στίχοι τραγουδιού: Άσπα Παπαδοπούλου

Τραγούδι: Άννα Κατσούλη

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Podcast της Καλοκαιρινής Εκστρατείας Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας, που διοργανώνει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, σε συνεργασία με το «Εργαστήριο Παιδαγωγικών Εφαρμογών και Παραγωγής Εκπαιδευτικού Υλικού» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Με την παραγωγή και την καλλιτεχνική επιμέλεια του Παραμυθόφωνου.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Η αιγυπτιακή εκδοχή της ιστορίας της Σταχτοπούτας θεωρείται η αρχαιότερη. Πρόκειται για μια πανέμορφη κοπέλα, τη Ροδόπη. Στο έργο του Ηροδότου «Ιστορίαι» συναντάμε τα πρώτα στοιχεία για το πρόσωπο της Ροδόπης, τη ζωή της, τους ανθρώπους γύρω της και τα γεγονότα. Στο 2ο βιβλίο του με το όνομα «Ευτέρπη» ο Ηρόδοτος αναφέρει πως ήταν Ελληνίδα από τη Θράκη και έζησε στην Αίγυπτο την εποχή που βασίλευε ο Φαραώ Άμασις.

Στο βασίλειο της Αιγύπτου η Ροδόπη έφτασε με τον Ξάνθο από τη Σάμο. Στη Σάμο ήταν δούλα μαζί με τον σοφό Αίσωπο στον άρχοντα Ξάνθο, και πρωτύτερα στον φιλόσοφο Ιάδμονα. Ο Ρωμαίος Πλίνιος ο Πρεσβύτερος στο έργο του «Φυσική ιστορία» αναφέρει στο 36ο βιβλίο πως ο άσχημος Αίσωπος και η όμορφη Ροδόπη ήταν ερωτευμένοι.

Κατά τον Ηρόδοτο, ο Χάραξος, έμπορος από τη Λέσβο και αδελφός της ποιήτριας Σαπφούς, ερωτεύτηκε τη Ροδόπη τόσο πολύ που πλήρωσε μια ολόκληρη περιουσία στον Ξάνθο για να την εξαγοράσει. Έπειτα ο Χάραξος επέστρεψε στη Μυτιλήνη και η Ροδόπη έζησε ελεύθερη στην Αίγυπτο. Απέκτησε πλούτο και έχτισε το δικό της μνημείο στους Δελφούς. Στην ελληνική πόλη Ναυκράτιδα στην Αίγυπτο αλλά και στην Ελλάδα, το όνομα της Ροδόπης ήταν γνωστό, γράφει ο Ηρόδοτος.

Αιώνες αργότερα, ο Στράβωνας στο έργο του «Γεωγραφικά» αναφέρει στο 17ο βιβλίο πως όσο η Ροδόπη έκανε μπάνιο, ένας αετός άρπαξε το ένα της σανδάλι. Πέταξε μέχρι την πόλη Μέμφιδα και το έριξε μπροστά στον Φαραώ την ώρα που δίκαζε. Εντυπωσιασμένος από την λεπτότητα του σανδαλιού έστειλε ακόλουθους να βρουν σε ποια κοπέλα ανήκει. Οι ακόλουθοι βρήκαν την όμορφη Ροδόπη στην πόλη Ναυκράτιδα, την πήγαν μπροστά στον Φαραώ και εκείνος την παντρεύτηκε. Έτσι η όμορφη Ελληνίδα από τη Θράκη έγινε σύζυγος του Φαραώ και βασίλισσα της Αιγύπτου.

Ο Ρωμαίος Κλαύδιος Αιλιανός στο έργο του «Ποικίλη Ιστορία» δίνει για τη Ροδόπη τα ίδια στοιχεία με τον Στράβωνα, αλλά αναφέρει πως ο Φαραώ που βασίλευε τότε ήταν ο Ψαμμήτιχος.

Ο Στράβωνας γράφει πως η ποιήτρια Σαπφώ αναφέρεται σε μια αγαπητικιά που είχε ο αδελφός της ο Χάραξος όταν εμπορευόταν στην Ναυκράτιδα κρασί από τη Λέσβο. Το όνομά της ήταν Δωρίχα, αλλά άλλοι την έλεγαν Ροδόπη.

Το κείμενο της ιστορίας «Η Ελληνίδα Σταχτοπούτα της Αρχαίας Αιγύπτου» είναι μια μυθοπλασία και βασίζεται σε στοιχεία από τον Ηρόδοτο (Ιστορίαι, βιβλίο 2) και τον Στράβωνα (Γεωγραφικά, βιβλίο 17). Κατά την ανάπτυξή του εμπλουτίστηκε με ανθρωπολογικά στοιχεία από το πολιτιστικό, κοινωνικό, γεωφυσικό περιβάλλον, όπως τα στολίδια και τα κοσμήματα των γυναικών, οι ζωόμορφοι θεοί από την θρησκευτική παράδοση, τα φυτά και τα ζώα του Νείλου, οι τροφές όλων των ειδών που προσφέρει η φύση και που μπορεί να βρει κανείς σε ένα αιγυπτιακό τραπέζι.

Μαρία Βλαχάκη

Κοινωνιολόγος – Παιδαγωγός