【英國Gín-á古】金球︱The Golden Ball
原作︱Flora Annie Steel
翻譯︱蔡逸民 BuLuhSuh／柯王炳勳 Bí-leng
講古／配樂︱陳曉怡 Niau-tāu
人聲編輯︱蔡逸民 BuLuhSuh／柯王炳勳 Bí-leng
字幕︱林于真 A-chin
校對︱蔡逸民 BuLuhSuh
圖︱AI製圖
影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu
角色演出：
Mǹg-sǹg--ê︱蔡逸民 BuLuhSuh
少年--ê︱柯王炳勳 Bí-leng
處刑人︱蔡逸民 BuLuhSuh
Chô͘-gín-á︱陳曉怡 Niau-tāu
老母︱林于真 A-chin
老爸︱蔡逸民 BuLuhSuh
訂閱做工á人Youtube頻道：
https://www.youtube.com/@chokangalang
完整ê英文／漢羅／POJ對照文稿khǹg ti官方網站：
https://cho-kang-a-lang.github.io/
漢羅全文：
金球
Éng過，有2 ê姑娘á，in是1對姊妹á，in ùi商展beh轉厝ê時，看tio̍h 1 ê有夠緣投ê少年人，khiā tī in頭前ê 1間厝門口。In 2 ê從來to m̄-bat看過chiah-nī-á緣投ê少年人。伊ê帽á頂有金á妝thāⁿ，chéng-thâu-á頂有kòa金á，頷頸á頂有phoa̍h金á，腰--ni̍h koh有hâ金á！伊ê雙手--ni̍h mā lóng有1粒金球。伊hō͘ in 2 ê姑娘á sûi人1粒金球，交帶in to̍h ài ka顧ho͘好；nā是去ho͘ phah-ka-la̍uh--去，in to̍h ē hông吊--死。
Taⁿ，in 2 ê姑娘á內底細漢--ê hit ê kā球創phàng見--ah，he tāi-chì是án-ne：伊tī 1 ê花園ê籬笆邊，khian伊ê球teh chhit-thô，球ná khian ná koân，ná khian ná koân，尾--á soah飛ùi籬笆對面--去；伊peh起lih籬笆beh chhōe球ê時，球soah liàn過青青ê草phiâⁿ，直直liàn去1棟厝ê門脚口，koh liàn入去厝--ni̍h，來to̍h無khoàiⁿ--ah。
Só͘-pái，伊to̍h hông lia̍h--走，koh來to̍h ē hông吊頷頸吊到無khùi，因為伊kā伊ê球創phàng見--ah。
M̄-koh chit ê姑娘á有1 ê愛人á，伊講伊ē去kā hit粒球the̍h--轉-來。Só͘-pái伊to̍h去hit ê花園ê大門口，m̄-koh門是關--leh-ê；來伊to̍h peh起lih籬笆，to̍h tī伊peh到siāng koân ê所在ê時，1 ê老阿婆ùi伊面頭前ê溝á--ni̍h浮--起-來，ka講，nā是伊想beh the̍h tio̍h球，伊to̍h ài tī hit間厝內底睏3暝：伊to̍h ìn好。
To̍h án-ne，暗頭á伊to̍h入去hit間厝，四界chhōe hit粒球，m̄-koh lóng chhōe無，厝內mā lóng無人；不而過到半暝á，伊感覺講伊有聽tio̍h埕--ni̍h有mǹg-sǹg--ê teh lōa-lōa-sô；伊to̍h ùi窗á hia去看外口，koh有影，kui ê埕--ni̍h lóng是mǹg-sǹg--ê！
無jōa久伊to̍h聽tio̍h有peh樓梯--起-來ê脚步聲，伊chŏaⁿ走去門後壁bih，像niáu鼠á án-ne kek ho͘無聲無soeh。Chit時，有1 ê身長是chit ê少年--ê ê 5倍koân ê巨人--入-來，四界看四界siòng；m̄-koh伊啥to̍h無看--tio̍h，伊to̍h行去窗á邊，àⁿ落去看外口；to̍h tī伊kā手khiau thuh tī窗á門，探頭出去看埕--ni̍h ê mǹg-sǹg--ê ê時chūn，少年--ê ùi巨人kha-chiah後行--過，劍hut 1 ē to̍h kā伊chám做2 koe̍h，伊ê頂半身chŏaⁿ lak落去埕--ni̍h，ah下半身koh kán-ná原在khiā tī窗á口teh看外面。
Ái-io͘h！Hia ê mǹg-sǹg--ê看tio̍h巨人ê半身piàng落來到in面頭前ê時，in háu kah chiok大聲，koh hoah講：「Goán半ê主人來--ah；kā另外1半hō͘--goán。」
來少年--ê to̍h講：「你chit雙脚無khah-choa̍h，孤1 ê khiā tī窗á邊，mā無目睭thang看，去kah你ê兄哥做夥--lah。」伊to̍h kā巨人ê下半koe̍h phiaⁿ--出-去，ho͘ tòe頂半koe̍h ê後壁--去。Hia ê mǹg-sǹg--ê得tio̍h kui隻ê巨人了後，in to̍h lóng tiām--去-ah。
隔日ĕng，少年--ê koh去hit間厝過暝，chit遍，第2 ê巨人ùi門--入-來，伊tú行入門，少年--ê to̍h kā伊phut做2 koe̍h；m̄-koh hit雙脚繼續行入去壁爐，直接peh ùi煙筒kóng--起-lih。
少年--ê對巨人ê頭講：「去--lah！Tòe你ê脚--去，」sòa--lòe mā kā巨人ê頂半koe̍h tàn入去煙筒kóng。
Taⁿ第3暝，啥to̍h無發生，só͘-pái少年--ê to̍h peh起lih眠床beh睏--ah；m̄-koh tī伊睏--去進前，伊聽tio̍h mǹg-sǹg--ê tī眠床脚teh chhia-poa̍h-péng，伊真好玄in teh創啥。Só͘-pái伊to̍h ka偷看，看tio̍h講球to̍h tī in hia，in tng teh sńg球，phà-suh--過-來koh phà-suh--過-去。
過1時á，有1隻mǹg-sǹg--ê kā脚ùi眠床底chhun--出-來，少年--ê脚手koh不止á緊，劍sûi phut--落-去，斷脚。接sòa，另外1隻mǹg-sǹg--ê kā手ùi眠床另外1 pêng chhun--出-來，目sut-á少年--ê劍koh phut--lòe，斷手。Tāi-chì to̍h照chit-lō版路繼續行，直透到siōng尾伊kā hia ê mǹg-sǹg--ê lóng變做khôe脚pái手，kui tīn哀pē叫母哭kah悽慘落魄離開房間，soah kā球放bē記--ah！少年--ê sûi to̍h ùi眠床peh--起-來，chhōe tio̍h hit粒球，即時to̍h去chhōe伊ê真愛--ah。
Taⁿ hit ê姑娘á去hông押去Yò͘-khuh beh ka吊--死；伊hông chhōa去絞台，處刑人講：「Chit-má，姑娘á，你ài hông吊頷頸，直透到你無khùi。」M̄-koh姑娘á大聲hoah講：
「Tòng--leh，且tòng--leh，我ká-ná看tio̍h goán老母來--ā！
阿母--á ôe，你kám是有chah我ê金球來，
Beh來放我自由？」
In老母ìn講：
「我無kā你ê金球chah--過-來
Mā m̄是beh來放你自由，
M̄-koh我是來chia看你hông吊
吊死tī chit ê絞架頂。」
了後，處刑人講：「好--ah，姑娘á，頌你ê祈禱詞，因為你決定ài死。」M̄-koh姑娘á講：
「等--leh，sió等--leh，我ká-ná看tio̍h goán老爸來--ā！
阿pâ ôe，你kám是有chah我ê金球來，
beh來放我自由？」
In老pē ìn講：
「我無kā你ê金球chah--過-來
Mā m̄是beh來放你自由，
M̄-koh我是來chia看你hông吊
吊死tī chit ê絞架頂。」
了後，處刑人講：「你祈禱soah--ah bē？好--ah，姑娘á，kā你ê頭chhun入去liù束á--ni̍h。」
M̄-koh姑娘á講：「Mài--lah，m̄-thang--lah，我ká-ná看tio̍h goán小弟來--ā！」伊kāng款koh吟1遍伊hit條短詩，m̄-koh in小弟mā ìn伊kāng款ê話。Koh來伊mā用kāng款ê話問in阿姊，阿叔，阿姨，表--ê。M-koh in ê回應mā lóng kāng款：
「我無kā你ê金球chah--過-來
Mā m̄是來放你自由，
M̄-koh我是來chia看你hông吊
吊死tī chit ê絞架頂。」
了後，處刑人講，「我bē koh等--你-ah，你teh kă創治。的確to̍h ài sûi kā你吊--起-來。」
M̄-koh chit-má，姑娘á總算是看tio̍h伊ê愛人á ùi人tīn--ni̍h過--來，só͘-pái伊kā處刑人hoah講：
「停，緊停--落-來，我看tio̍h我ê愛人á來--ā！
心愛--ê，你kám是有chah我ê金球來，
beh來放我自由？」
Sòa--落-來，伊ê愛人á kā伊ê金球the̍h ho͘ koân-koân，大聲hoah講：
「Tio̍h，我kā你ê金球chah--來-ah
Beh來放你自由；
我m̄是beh來看你hông吊
吊死tī chit ê絞架頂。」
To̍h án-ne，伊當場to̍h chhōa伊轉厝，sòa--落-來，in to̍h一直歡歡喜喜過in ê日子--ah。
Pe̍h-ōe-jī choân-bûn:
Kim-kiû
Éng-kòe, ū 2 ê ko͘-niû-á, in sī 1 tùi chí-mōe-á, in ùi siong-tián beh tńg chhù ê sî, khòaⁿ tio̍h 1 ê ū-kàu iân-tâu ê siàu-liân-lâng, khiā tī in thâu-chêng ê 1 keng chhù mn̂g-kháu. In 2 ê chiông-lâi to m̄-bat khòaⁿ kòe chiah-nī-á iân-tâu ê siàu-liân-lâng. I ê bō-á téng ū kim-á chng-thāⁿ, chéng-thâu-á téng ū kòa kim-á, ām-kún-á téng ū phoa̍h kim-á, io--ni̍h koh ū hâ kim-á! I ê siang-chhiú--ni̍h mā lóng ū 1 lia̍p kim-kiû. I hō͘ in 2 ê ko͘-niû-á sûi lâng 1 lia̍p kim-kiû, kau-tài in to̍h ài ka kò͘ ho͘ hó; nā sī khì ho͘ phah-ka-la̍uh--khì, in to̍h ē hông tiàu--sí.
Taⁿ, in 2 ê ko͘-niû-á lāi-té sè-hàn--ê hit ê kā kiû chhòng phàng-kiàn--ah, he tāi-chì sī án-ne: i tī 1 ê hoe-hn̂g ê lî-pa piⁿ, khian i ê kiû teh chhit-thô, kiû ná khian ná koân, ná khian ná koân, bóe--á soah poe ùi lî-pa tùi-bīn--khì; i peh khí-lih lî-pa beh chhōe kiû ê sî, kiû soah liàn kòe chheⁿ-chheⁿ ê chháu-phiâⁿ, ti̍t-ti̍t liàn khì 1 tòng chhù ê mn̂g-kha-kháu, koh liàn ji̍p-khì chhù--ni̍h, lâi to̍h bô khoàiⁿ--ah.
Só͘-pái, i to̍h hông lia̍h--cháu, koh lâi to̍h ē hông tiàu ām-kún tiàu kàu bô khùi, in-ūi i kā i ê kiû chhòng phàng-kiàn--ah.
M̄-koh chit ê ko͘-niû-á ū 1 ê ài-jîn-á, i kóng i ē khì kā hit lia̍p kiû the̍h--tńg-lâi. Só͘-pái i to̍h khì hit ê hoe-hn̂g ê tōa-mn̂g-kháu, m̄-koh mn̂g sī koaiⁿ--leh-ê; lâi i to̍h peh khí-lih lî-pa, to̍h tī i peh kàu siāng koân ê só͘-chāi ê sî, 1 ê lāu a-pô ùi i bīn-thâu-chêng ê kau-á--ni̍h phû--khí-lâi, ka kóng, nā sī i siūⁿ beh the̍h tio̍h kiû, i to̍h ài tī hit keng chhù lāi-té khùn 3 mê: i to̍h ìn hó.
To̍h án-ne, àm-thâu-á i to̍h ji̍p-khì hit keng chhù, sì-kè chhōe hit lia̍p kiû, m̄-koh lóng chhōe bô, chhù lāi mā lóng bô lâng; put-jî-kò kàu pòaⁿ-mê-á, i kám-kak kóng i ū thiaⁿ tio̍h tiâⁿ--ni̍h ū mǹg-sǹg--ê teh lōa-lōa-sô; i to̍h ùi thang-á hia khì khòaⁿ gōa-kháu, koh ū-iáⁿ, kui ê tiâⁿ--ni̍h lóng sī mǹg-sǹg--ê!
Bô jōa kú i to̍h thiaⁿ tio̍h ū peh lâu-thui--khí-lâi ê kha-pō͘ siaⁿ, i chŏaⁿ cháu khì mn̂g āu-piah bih, chhiūⁿ niáu-chhí-á án-ne kek ho͘ bô-siaⁿ-bô-soeh. Chit-sî, ū 1 ê sin-tn̂g sī chit ê siàu-liân--ê ê 5 pōe koân ê kū-jîn--ji̍p-lâi, sì-kè khòaⁿ sì-kè siòng; m̄-koh i siáⁿ to̍h bô khòaⁿ--tio̍h, i to̍h kiâⁿ khì thang-á piⁿ, àⁿ lo̍h-khì khòaⁿ gōa-kháu; to̍h tī i kā chhiú-khiau thuh tī thang-á-mn̂g, thàm thâu chhut-khì khòaⁿ tiâⁿ--ni̍h ê mǹg-sǹg--ê ê sî-chūn, siàu-liân--ê ùi kū-jîn kha-chiah-āu kiâⁿ--kòe, kiàm hut 1 ē to̍h kā i chám chò 2 koe̍h, i ê téng pòaⁿ-sin chŏaⁿ lak lo̍h-khì tiâⁿ--ni̍h, ah ē pòaⁿ-sin koh kán-ná goân-chāi khiā tī thang-á-kháu teh khòaⁿ gōa-bīn.
Ái-iò͘! Hia ê mǹg-sǹg--ê khòaⁿ tio̍h kū-jîn ê pòaⁿ-sin piàng lo̍h-lâi kàu in bīn-thâu-chêng ê sî, in háu kah chiok tōa-siaⁿ, koh hoah kóng: “Goán pòaⁿ ê chú-lâng lâi--ah; kā lēng-gōa 1 pòaⁿ hō͘--goán.”
Lâi siàu-liân--ê to̍h kóng: “Lí chit siang kha bô-khah-choa̍h, ko͘ 1 ê khiā tī thang-á piⁿ, mā bô ba̍k-chiu thang khòaⁿ, khì kah lí ê hiaⁿ-ko chò-hóe--lah.” I to̍h kā kū-jîn ê ē pòaⁿ koe̍h phiaⁿ--chhut-khì, ho͘ tòe téng pòaⁿ koe̍h ê āu-piah--khì. Hia ê mǹg-sǹg--ê tit-tio̍h kui chiah ê kū-jîn liáu-āu, in to̍h lóng tiām--khì-ah.
Keh-ji̍t ĕng, siàu-liân--ê koh khì hit keng chhù kòe-mê, chit piàn, tē 2 ê kū-jîn ùi mn̂g--ji̍p-lâi, i tú kiâⁿ ji̍p mn̂g, siàu-liân--ê to̍h kā i phut chò 2 koe̍h; m̄-koh hit siang kha kè-sio̍k kiâⁿ ji̍p-khì piah-lô͘, ti̍t-chiap peh ùi ian-tâng-kóng--khí-lih.
Siàu-liân--ê tùi kū-jîn ê thâu kóng: “Khì--lah! Tòe lí ê kha--khì,” sòa--lòe mā kā kū-jîn ê téng pòaⁿ koe̍h tàn ji̍p-khì ian-tâng-kóng.
Taⁿ tē 3 mê, siáⁿ to̍h bô hoat-seng, só͘-pái siàu-liân--ê to̍h peh khí-lih bîn-chhn̂g beh khùn--ah; m̄-koh tī i khùn--khì chìn-chêng, i thiaⁿ tio̍h mǹg-sǹg--ê tī bîn-chhn̂g kha teh chhia-poa̍h-péng, i chin hòⁿ-hiân in teh chhòng siáⁿ. Só͘-pái i to̍h ka thau-khòaⁿ, khòaⁿ tio̍h kóng kiû to̍h tī in hia, in tng teh sńg kiû, phà-suh--kòe-lâi koh phà-suh--kòe-khì.
Kòe 1-sî-á, ū 1 chiah mǹg-sǹg--ê kā kha ùi bîn-chhn̂g té chhun--chhut-lâi, siàu-liân--ê kha-chhiú koh put-chí-á kín, kiàm sûi phut--lo̍h-khì, tn̄g kha. Chiap-sòa, lēng-gōa 1 chiah mǹg-sǹg--ê kā chhiú ùi bîn-chhn̂g lēng-gōa 1 pêng chhun--chhut-lâi, ba̍k-sut-á siàu-liân--ê kiàm koh phut--lòe, tn̄g chhiú. Tāi-chì to̍h chiàu chit-lō pán-lō͘ kè-sio̍k kiâⁿ, ti̍t-thàu kàu siāng-bóe i kā hia ê mǹg-sǹg--ê lóng piàn-chò khôe-kha-pái-chhiú, kui tīn ai-pē-kiò-bú khàu kah chhi-chhám-lo̍k-phek lī-khui pâng-keng, soah kā kiû pàng bē-kì--ah! Siàu-liân--ê sûi to̍h ùi bîn-chhn̂g peh--khí-lâi, chhōe tio̍h hit lia̍p kiû, chek-sî to̍h khì chhōe i ê chin-ài--ah.
Taⁿ hit ê ko͘-niû-á khì hông ah khì Yò͘-khuh beh ka tiàu--sí; i hông chhōa khì ká-tâi, chhú-hêng-lâng kóng: “Chit-má, ko͘-niû-á, lí ài hông tiàu ām-kún, ti̍t-thàu kàu lí bô-khùi.” M̄-koh ko͘-niû-á tōa-siaⁿ hoah kóng:
“Tòng--leh, chhiáⁿ tòng--leh, góa ká-ná khòaⁿ tio̍h goán lāu-bú lâi--ā!
A-bú--á ôe, lí kám sī ū chah góa ê kim-kiû lâi,
Beh lâi pàng góa chū-iû?”
In lāu-bú ìn kóng:
“Góa bô kā lí ê kim-kiû chah--kòe-lâi
Mā m̄ sī beh lâi pàng lí chū-iû,
M̄-koh góa sī lâi chia khòaⁿ lí hông tiàu
Tiàu sí tī chit ê ká-kè téng.”
Liáu-āu, chhú-hêng-lâng kóng: “Hó--ah, ko͘-niû-á, siōng lí ê kî-tó-sû, in-ūi lí koat-tēng ài sí.” M̄-koh ko͘-niû-á kóng:
“Tán--leh, sió-tán--leh, góa ká-ná khòaⁿ tio̍h goán lāu-pē lâi--ā!
A-pâ ôe, lí kám sī ū chah góa ê kim-kiû lâi,
beh lâi pàng góa chū-iû?”
In lāu-pē ìn kóng:
“Góa bô kā lí ê kim-kiû chah--kòe-lâi
Mā m̄ sī beh lâi pàng lí chū-iû,
M̄-koh góa sī lâi chia khòaⁿ lí hông tiàu
Tiàu sí tī chit ê ká-kè téng.”
Liáu-āu, chhú-hêng-lâng kóng: “Lí kî-tó soah--ah bē? Hó--ah, ko͘-niû-á, kā lí ê thâu chhun ji̍p-khì liù-sok-á--ni̍h.”
M̄-koh ko͘-niû-á kóng: “Mài--lah, m̄-thang--lah, góa ká-ná khòaⁿ tio̍h goán sió-tī lâi--ā!” I kāng-khoán koh gîm 1 piàn i hit tiâu té-si, m̄-koh in sió-tī mā ìn i kāng-khoán ê ōe. Koh lâi i mā iōng kāng-khoán ê ōe mn̄g in a-chí, a-chek, a-î, piáu--ê. M-koh in ê hôe-èng mā lóng kāng-khoán:
“Góa bô kā lí ê kim-kiû chah--kòe-lâi
Mā m̄ sī lâi pàng lí chū-iû,
M̄-koh góa sī lâi chia khòaⁿ lí hông tiàu
Tiàu sí tī chit ê ká-kè téng.”
Liáu-āu, chhú-hêng-lâng kóng, “Góa bē koh tán--lí-ah, lí teh kă chhòng-tī. Tek-khak to̍h ài sûi kā lí tiàu--khí-lâi.”
M̄-koh chit-má, ko͘-niû-á chóng-sǹg-sī khòaⁿ tio̍h i ê ài-jîn-á ùi lâng-tīn--ni̍h kòe--lâi, só͘-pái i kā chhú-hêng-lâng hoah kóng:
“Thêng, kín thêng--lo̍h-lâi, góa khòaⁿ tio̍h góa ê ài-jîn-á lâi--ā!
Sim-ài--ê, lí kám sī ū chah góa ê kim-kiû lâi,
beh lâi pàng góa chū-iû?”
Sòa--lo̍h-lâi, i ê ài-jîn-á kā i ê kim-kiû the̍h ho͘ koân-koân, tōa-siaⁿ hoah kóng:
“Tio̍h, góa kā lí ê kim-kiû chah--lâi-ah
Beh lâi pàng lí chū-iû;
Góa m̄ sī beh lâi khòaⁿ lí hông tiàu
Tiàu sí tī chit ê ká-kè téng.”
To̍h án-ne, i tong-tiûⁿ to̍h chhōa i tńg chhù, sòa--lo̍h-lâi, in to̍h it-ti̍t hoaⁿ-hoaⁿ-hí-hí kòe in ê ji̍t-chí--ah.
--
Hosting provided by
SoundOn
