To jest kraj dla starych ludzi

Rozmowa o starości w mieście i poza nim przy okazji promocji nowego numeru Autoportretu Starość w Spółdzielni Ogniwo w Krakowie, 30 listopada 2023 roku

Gościnie: Dorota Majkowska-Szajer i Anna MiodyńskaProwadzenie: Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak

Czy dzisiaj wolno się zestarzeć?

Osobom w podeszłym wieku oferuje się osobne zajęcia w domach kultury, specjalne seanse w kinie, preferencyjne zasady zwiedzania muzeów w wybranych dniach… Czy te zaproszenia są zachętą do włączenia się w życie społeczne, czy przejawem protekcjonalizmu, przekierowaniem do jakiejś niszy, w której osoby starsze (w różnym stopniu sprawności) mają się spotykać we własnym gronie, w wydzielonych czasie i przestrzeni? Czym są domy spokojnej starości? Usunięcie osób starszych z pola widzenia? Jak profesjonalizacja usług opiekuńczych ma się do tradycyjnych społeczeństw, do świata wartości budowanego przez wielopokoleniowe rodziny żyjące pod jednym dachem? Czy współcześnie tych dawnych relacji rodzinnych nie idealizujemy?  Jak wyglądała starość w tradycyjnych polskich rodzinach, w lokalnych wspólnotach, na przykład na polskiej wsi? Czy wyobrażenie starości uwolnionej od nieuchronnych ról przypisywanych ludziom starszym przez kultury tradycyjne rzeczywiście przestaje budzić lęk? Czy współcześnie można ją przeżywać na własnych zasadach?  Po co dziś młodym potrzebni są ludzie starzy? Zastanawiamy się również, nas przystosowaniem miasta dla osób starszych? Miasta dobre dla starszych, dobre dla wszystkich? Co konkretnie trzeba w nich zmienić, żeby tak było? Na tak postawione pytania, odpowiadamy w trakcie spotkania.

Anna MiodyńskaBeneficjentka świadczeń emerytalnych, płatniczka podatków od samozatrudnienia, aktywistka. Pracowała w Małopolskim Instytucie Kultury w Krakowie. Lubi swoje miasto. Wygląda na jakiś wiek.

Dorota Majkowska-SzajerAntropolożka, absolwentka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracuje w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, uczestniczy w badaniach nad kolekcją etnograficzną oraz współczesnymi zjawiskami społecznymi i kulturowymi (m.in. w projektach: „Pamiątka rodzinna”, „Wesela 21”, „Wesela 21: audioportret”, „Życzenia”). Kuratorka wystaw i wydarzeń z udziałem publiczności. Autorka i redaktorka przewodników, katalogów, publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu antropologii kulturowej (m.in. w „Kontekstach”, „Roczniku Antropologii Historii”, „ZWAM”, „Wirtualnych Muzeach Małopolski”). Bardzo lubi czytać, czasem pisze, dla dorosłych i dla dzieci.

„Autoportret” 3 [82] 2023  „Starość”

Czy nasze mieszkania, miasta, wsie, instytucje publiczne, systemy transportu i opieki medycznej są przygotowane na zjawisko określane w języku ekonomii cokolwiek niepokojącą frazą silver tsunami? A może na problem należy spojrzeć z innej perspektywy? Może właśnie narastająca konieczność przystosowania polityk społecznych i przestrzeni codziennego funkcjonowania do potrzeb ludzi starych sprawi, że koniec końców wszystkim będzie żyło się lepiej? „Marzy mi się polityka społeczna, w której potrzeby nie mają wieku, płci ani narodowości. Ograniczenia związane z niepełnosprawnością mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku, wózki są nie tylko inwalidzkie, samotność dręczy też dzieci” – pisze w tym numerze Anna Miodyńska. Jej zdaniem wszystko, co bezpieczne, godne i wygodne, a także inkluzywne, miasta będą zawdzięczać ludziom starym, o ile zostaną zrealizowane wytyczne z różnych przewodników spod znaku Age Friendly City. Łukasz Pancewicz w rozważaniach o starzejących się miejskich populacjach przywołuje słowa kanadyjskiego urbanisty Guillerma Penalosy: „w mieście komfortowym dla osiemdziesięciolatka dobrze będzie się czuł także ośmiolatek”.

Wszystkie teksty z numeru będą dostępne na naszej stronie: https://www.autoportret.pl

Drukowaną wersję Autoportretu można nabyć w naszym e-sklepie.