BACC Library Podcast ชุด Join their Journeys

ตอน My Journeys Like A Stone โดย ชลิต สภาภักดิ์

ชวนคุยโดย : คุณเบิร์ด คิดแจ่ม

ร่วมพูดคุยกับ : คุณชลิต สภาภักดิ์ (โก๊ะ)

(คำถาม: ประทับใจอะไรในงานถ่ายภาพสารคดี)อย่างแรกผมว่า มันน่าจะเป็นเรื่องของการได้เดินทาง ได้เที่ยวคือเราเป็นคนต่างจังหวัดที่ไม่ค่อยมีเงินได้เดินทางเท่าไร แต่การถ่ายภาพมันทำให้เราไปได้ อีกอย่างมันได้เรียนรู้เรื่องวัฒนธรรม ผู้คน ที่แตกต่างจากเรา คือ กล้องมันนำพาเราไปหลาย ๆ ที่ และก็ไปเจออะไรหลาย ๆ อย่าง ให้เราได้เรียนรู้ว่า ชีวิตมันมีอะไรเยอะกว่านั้น

.

เวลาผมไปทำงานผมก็จะได้โปรเจกต์ระยะยาวเยอะ มันก็จะมีรูปเยอะ การลง content online มันก็จะใช้ (รูป) แค่นิดเดียวและเล่าเรื่องได้นิดเดียว ผมก็เลยอยากทำงานภาพถ่ายให้เป็นชิ้นเป็นอัน โดยส่วนตัวของผมรู้สึกว่า การทำหนังสือภาพมันเป็นตัวจบของการถ่ายรูปของพวกที่ทำงานสารคดี ผมว่ามันเป็นชิ้นงานที่จะเล่าวิธีคิดของช่างภาพได้ดี เพราะว่ามันต้องคัด มันต้องมาเรียบเรียง มันเหมือนเขียนหนังสือ ไปเดินทางมาแล้วก็มาเขียนเป็นวรรณกรรม เพียงแต่เราเล่าด้วยภาพแทนตัวหนังสือ

.

Last Round เป็นสารคดีชิ้นแรกในชีวิตที่เราทำเสร็จ เพราะถูกบังคับจบด้วยเวลาของพ่อ ผมถ่ายรูปพ่ออยู่สี่เดือน ตั้งแต่ปลายปี 2011ถึงกุมภาพันธ์ปี 2012 มันมีกรอบระยะเวลาของมัน งานชุดนี้มันสอนให้เรามองภาพชีวิตความเป็นมนุษย์แบบธรรมดาสามัญ เราถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของคนธรรมดาทั่วไปออกมาได้แบบแข็งแรงแล้ว เป็นงานที่สามารถทำให้คนดูมีอารมณ์ร่วมกับงานของเราได้

.

ถ้าทำ Photobook ในไทยคือ ต้นทุนมันสูงมาก ผมโชคดีอย่างหนึ่งที่ผมทำงานกราฟฟิกมาก่อน ผมสามารถออกแบบหนังสือเองได้ทั้งเล่ม ปัญหาก็คือ ต้นทุนค่าพิมพ์ ถ้าเราพิมพ์น้อย ราคาต่อเล่มจะสูง ในไทย Photobook ขายยากมาก เพราะว่าคนจะรู้สึกว่าเปิดดูแป๊บเดียวก็จบแล้ว แต่จริง ๆ ผมซื้อ Photobook บ่อย เล่มนึงบางทีเราเปิดดูกันเป็นปี ๆ เลยด้วยซ้ำ

.

ผมว่าภาพถ่ายบางภาพ มันไม่ได้ทำงานทันทีทันใด บางทีมันอาจจะทำงานอีกสักสิบปียี่สิบปีให้หลังก็ได้ ภาพถ่ายมันบันทึกช่วงเวลานี้ไว้ ช่วงนี้ไม่ได้มีอะไรสำคัญ แต่พอผ่านไปสักยี่สิบปี ผมคิดว่าภาพถ่ายมันอาจทำให้คนรู้สึกว่า ดีนะที่มีคนถ่ายรูปนี้ไว้

.

อยากแนะนำว่า ลองซื้อ photobook ไปดูวิธีการเรียบเรียง การจัด artwork มันคืองานศิลปะอีกชิ้นหนึ่งของช่างภาพ ซึ่งการซื้อ photobook เวลาเราไม่มีเวลาอ่าน text เยอะ การดู photobookมันก็อาจทำให้เราได้แรงบันดาลใจหรือได้ความรู้สึกอารมณ์ร่วม อะไรใหม่ ๆ

.ผมอยากแนะนำเด็กรุ่นใหม่ว่า คุยกับคนเยอะ ๆ การมีปฏิสัมพันธ์กับคนเยอะ ๆ มันทำให้เราดีไซน์รูปได้เยอะ มันได้เนื้อหามากขึ้น ไม่ว่าเราจะถ่ายอะไร แม้แต่สิ่งที่เราจะถ่ายไม่มีคนเลย ถ้าเราไม่รู้ว่ามันคืออะไรมันผ่านอะไรมาบ้าง มันก็ไม่มีความหมายสำหรับผม ผมรู้สึกว่า ช่างภาพต้องคุยกับคนเยอะ ๆ ไม่ว่าคุณจะทำงานในที่เงียบขนาดไหน คุณต้องคุยกับคนเข้าไปก่อนว่าสิ่งที่จะถ่ายทอดมันคืออะไร เพราะสิ่งที่เราจะถ่ายทอดเราไปคิดเองไม่ได้ว่าคืออะไร เราต้องถามจากคนที่เขารู้ ผมคิดว่าการคุยกับคนสำคัญที่สุด