Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar ve Prof Doğu Ergil’in Gazete Davul’da yayımlanan “Faşizm” başlıkllı makalesinden hareketle başlattıkları “Faşizm nedir, nasıl yaşanır” adlı mülakatının ilk bölümünde faşizmin ana hatları, tanımı ve tarihsel geleneği üzerinde durulmuştu. Bu bölümünde ise, tarihsel tecrübeden süzülerek ortaya çıkan faşizmin 15 ana özelliğini ele alıyorlar.

Yavuz Baydar:

Makalenizin son bölümünde faşizmin 15 ana özelliğinden söz ediyorsunuz kısaca bunların üzerinden de geçelim. 

Birincisi, “Faşistler kendilerini, semboller, bayraklar, flamalar, vatansever sloganlar, marşlar ve çeşitli üniformalar aracılığıyla dışa vururlar.”

Doğu Ergil: 

Dünyadaki bütün siyasal hareketlerin hep marşları vardır. Marşı olmayanların veya bunu ithal etmiş toplumlarda ise bu içsel bir şey değildir. Flamalar, merasimler bunlar da büyüklük göstergesidir. Dinler bile bir mesarimdir… Yani bütün toplu hareketler bir merasimdir ve bu merasimler ne kadar gösterişli ise insanları o kadar içine çeker.  

 Yavuz Baydar: 

İkinci özellik, “Faşistlerin kendi hareket serbestilerinin ötesinde başkalarının haklarına ve özgürlüklerine saygıları yoktur”

Doğu Ergil: 

Yoktur çünkü kendilerinin en iyi olduğunu tehlike veya zafiyet halindeki toplumu kurtaracakları için kendi tercihlerinin doğru olduğuna inanırlar ve inandırırlar. Geriye kalan herşeyi bastırırlar yasaklarlar ve sustururlar. 

Yavuz Baydar: 

Üçüncü ana özellik diyorsunuz ki, “Düşmana ihtiyaç duyarlar”

Doğu Ergil:

Eğer kendinizi net ve inandırıcı bir biçimde tanımlıyamıyorsanız siz karşıtınızla kendinizi tanımlarsınız. Ne olduğunuzu anlatamıyorsanız ne olmadığınızı anlatırsınız. Düşmanıyla var olabilmek.  

Yavuz Baydar:

Dördüncü ana özellik, “Militaristtirler. Tüm toplumun ve hayatın emir-komuta düzeninde yönetilmesini savunurlar” 

Doğu Ergil:

Mililitredir demiyorum, militaristtirler. Çünkü toplumuda bir ordu gibi görürler ve ordu gibi teşkilatlandırırlar. Orduyu da anladıkları siyaset tarzına göre hem içerde asayişi sağlamak hemde dışarıda yayılmacı amaçlarını gerçekleştirmek için bir güç olarak kullanırlar. 

Yavuz Baydar: 

Beşinci ana özellik, “Yaygın cinsiyetçilik. Faşistler, erkek egemenliğine inanır”

Doğu Ergil:

Hep erkeklik ön plana çıkarılır ve bu durum dinsel motiflerle birleşirse de ortaya “onun karısı,kızı bize helal” söylemi çıkar. Mesela bu pek alışık olmadığımız bir şeydir ama bu da ortaya çıktı son zamanlarda. Erkeklik güç gösterisi demek, egemenlik demek, baş eğdirmek demek…  

Yavuz Baydar:

Altıncı ana özellik, “Genel olarak özgürlüklere, özel olarak ifade özgürlüğüne karşıdırlar.” diyorsunuz…

Doğu Ergil:

Çünkü itiraza tahammülleri yok. Bu da çeşitliliğe tahamüllerinin olmaması demektir. Bı çeşitlilik kültürel, dinsel, dinsel çeşitliliğin toplumda karşılık bulmasını engellemek isterseler. Dikkat edin tiyatrocular, edebiyatçılar, sanatçılar tehdit unsuru olarak görünür. 

Yavuz Baydar:

Yedinci ana özellik, “ ‘Beka’ ve ulusal güvenlik onlar için saplantı düzeyinde önemlidir.” 

Doğu Ergil: 

Dikkat edin en çok kullanılan kavramlar “birlik ve beraberliktir”. Bunu neden beraber kullanırlar çünkü bilirler ki birliğin sağlanamadığı ortamlarda hiç olmazsa beraberlikle idare edelim. O yüzden “özgürlük” netameli bir kavramdır emir komuta ilişkisini bozar. 

Yavuz Baydar:  

Sekizinci ana özellik, “Din ve siyaset iç içe geçmiştir” ben burada bir soru işareti daha koymak istiyorum. Nazizimde de böyle miydi?

Doğu Ergil: 

Almanya’da bildiğimiz anlamda resmi bir din anlayışı değil… Din aynı zamanda bir geleneksel kasasıdır. O kasanın içinden işine yarayanları alırlar. Kutsal kavramını mesela ve bunu destekleyecek bir ayeti alır...