เคยสังเกตหรือไม่ว่า บริเวณส่วนรอบ ๆ องค์ระฆังของพระปฐมเจดีย์ ที่ จ.นครปฐม มีรูกลม ๆ ที่ถูกเจาะไว้โดยรอบ แล้วสงสัยกันหรือไม่ว่าเจ้ารูกลมเหล่านั้นมีไว้เพื่อการใด

มาตามหาที่มาของรูกลมปริศนานี้กัน หลายปีมาแล้วคุณตาสุข ทองดี อดีตผู้ดูแลพิพิธภัณฑ์พระปฐมเจดีย์ (พิพิธภัณฑ์ที่ตั้งอยู่ด้านบนบริเวณลานชั้นลดทางทิศตะวันออก) คุณตาเล่าให้ฟังว่าสมัยยังหนุ่มตอนสงครามโลกครั้งที่ 2 คุณตาเคยปีนเอาทางมะพร้าวไปคลุมองค์พระเพื่อพรางตาจากเครื่องบินรบไม่ให้องค์พระโดนทิ้งระเบิด การพูดคุยกับคุณตาในวันนั้นทำให้เกิดข้อสงสัยว่า...องค์พระเจดีย์มีขนาดใหญ่และสูงมากจะปีนขึ้นไปได้อย่างไร?

ต่อมาเมื่อได้ค้นหาเอกสารเกี่ยวกับการบูรณะพระปฐมเจดีย์ พบว่ามีหนังสือราชการจากพระธรรมสิริชัย เจ้าอาวาสขณะนั้นมีไปถึงบุคคลต่าง ๆ เพื่อเชิญมาร่วมประชุมหารือการบูรณะครั้งใหญ่ เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2509 โดยเนื้อหากล่าวถึงรายละเอียดของการชำรุดในส่วนต่าง ๆ และกล่าวถึงเรื่องการเจาะรูองค์พระโดยรอบเพื่อทำนั่งร้านโดยช่างชาวไทย 

นอกจากนี้พบคำให้สัมภาษณ์ของนายประเวศ  ลิมปรังษี ซึ่งเป็นผู้หนึ่งในคณะสำรวจของกรมศิลปากร เมื่อครั้ง พ.ศ. 2509 กล่าวถึงเรื่องการเจาะรูว่า แรงงานนักโทษเป็นผู้เจาะเพื่อใส่ซุงสำหรับปีนแขวนทางมะพร้าวคลุมพระเจดีย์พรางตาเครื่องบินทิ้งระเบิดสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ตรงกับคำบอกเล่าของคุณตาสุข

มีเรื่องราวอะไรภายใต้รูกลม ๆ มาติดตามกันค่ะ