
ก่อนหน้านี้บ้านปู่ไม่ได้มาอยู่ตรงนี้ตั้งแต่แรกเดิมที่ตรงนี้เป็นที่นาช่วงก่อนย้ายมาสร้างตรงปัจจุบัน ได้อยู่ใกล้ๆกับวัดใน หลักจากหมดหน้านา ก็จะมีช่วงเตรียมที่จะเริ่มทำนาใหม่ ช่วงเดือนหก บริเวณไหนใกล้น้ำก็จะเริ่มถ้าหญ้า วิดน้ำด้วยรหัส ชกมวย เตรียมตกกล้าไว้ก่อน โดยการทำที่ให้เตียน น้ำพอดินเปียกๆ แต่ก่อนที่จะหว่านกล้าได้นั้นต้องเพาะกล้าก่อน โดยการเอาข้าวที่แช่น้ำมาแล้ววางไปที่เสื่อลำแพน แบบแผ่ๆไป แล้วก็เอาใบตองมาบิดและเอาเสื่อมาปิดอีกหนึ่งชั้น หลังจากนั้นผ่านไป 1 คืนก็เปิดมารดน้ำทำแบบนั้นซ้ำๆ 3 คืน พอรากงอกแล้วก็กลับไปเตรียมทำนาต่อ ใช้ต้นกล้วยต้นโตๆผูกหัวท้ายลากไปกับนา ให้มันเรียบ จากนั้นก็เอากล้าที่ได้มา โดยทำให้มันร่วนๆก่อนเพราะตอนแรกมันติดกัน และก็เอาไปหว่านนาที่เตรียมเอาไว้ ย่าไม่ใช้คนหว่านย่าเป็นลูกมือคอยช่วยชวดอีกที พอได้ 2-4 สัปดาห์ ก็พร้อมที่จะเข้าสู่ขั้นตอนการดำนาต่อไปแล้ว ก่อนที่จะดำนาได้ ก็ต้องรอให้ฝนลงก่อนถึงจะไถนาได้ การไถนาก็เหมือนกับการพรวนดินและกำจัดหญ้า การไถเหมือนจะง่ายแต่จริงๆก็มีไหลอยู่ขั้นตอน ตอนแรกเขาเรียกกันว่าไถดะ ไถเพื่อให้หญ้าคว่ำลง และต่อด้วยการไถแปร ที่หมายถึงการไถอีกแนวนึง จากนั้นก็ไถคราก เพื่อเอาเศษหญ้าออกจากนาจนหมด โดยขี้หญ้าจะไปอยู่ข้างคันนา เสร็จแล้วก็จะเอาเศษหญ้าไปไว้ที่หัวคันนา มีควายอยู่ตัวนึงที่ย่าใช้ไถนา พอเสียงกลองดังจากวัดที่คอยบอกว่าถึงเวลาเพน ดังขึ้นควายตัวนั้นก็เดินออกจากคันนาทันที ไอควายตัวนี้พอถึงเวลาก็เลิกเลย ในช่วงเลิกก็ต้องล้างอุปกรณ์ก่อนจะกลับบ้านได้ โดยใช้น้ำจากนานั้นแหละ พอเสร็จเรื่องก็มาเลี้ยงควายนั่งดูควาย หลังจากนาพร้อมปลูกแล้ว ก็ถอนกล้าที่พร้อมปลูก ขึ้นมามัดเป้นกำๆ ตัดให้สั้น และหอบไปดำนาและดำได้ง่ายในจุดที่พร้อมแล้ว การนำนานั้นไม่ได้ทำคนเดียวเพราะเป็นงานที่เหนื่อยมาก จึงจ้างคนมาช่วยทำนา โดยจะจ้างเท่าไหร่นั้นเขานั้นวัดเป็นงานๆ มีไม้ที่ยาวประมาณ1วา วัดให้ได้ 4 วา ก็จะได้1 งาน หากมี 4 งานก็จะเรียกรวมได้ว่า 1 ไร หลังจากดำนาแล้วหากมีหญ้าขึ้นก็ต้องไปจัดการ โดยการถอน และเหยียบมันให้จบดิน เขาเรียกว่าดายหญ้า หากไม่ทำ เข้าก็จะโตไม่ทัน การดายหญ้าเหมือนจะง่ายแต่จริงๆ ก็ต้องระวังไปโดนข้าว อีกทั้งใบข้าวก็จะทิ่มหน้าเราเวลาก้มไปจัดการกับต้นหญ้าที่ขึ้นมา จากจากหญ้าไม่ขึ้นแล้ว ก็เริ่มใส่ปุ๋ย โดยการหว่านไปเรื่อยๆ หากตรงไหวหว่านไปแล้วก็จะเอาไปปักไว้เพื่อให้รู้ หลังจากนั้นก็รอให้ข้าวโต คอยดูว่าตรงไหนดูอ่อนแอ ก็จะเอาปุ๋ยไปเติม พอถึงเดือน 10-12 ข้าวเริ่มสูงมากแล้วใบต้นข้าวเริ่มสั้น เป็นหางปลาทู จากก่อนหน้านี้ที่จะยาว หมายถึงข้าวจะเริ่มออกรวงแล้ว ชาวนาเขาจะเรียกกันว่า ข้าวเริ่มแต่งตัว พอออกรวงมาทั้งที่หน้าจะดูขาวไปหมด พอใกล้ๆจะปีใหม่รวงจะใหญ่เหลืองอร่าม ข้าวเริ่มก้มหน้าลงเพราะความหนักของรวงที่ใหญ่ใกล้พร้อมจะเก็บเกี่ยว เรียกว่าข้าวนำ้นม พอปีใหม่สีข้าวเริ่มได้ก็เริ่มเกี่ยว ลงแขก ช่วยกันเกี่ยวข้าว