S5, A15 - Romeinen - 9 In welk verhaal leef jij

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A14 - Romeinen - 8 Bidden zoals Paulus bidt

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A13 - Romeinen - 7 Verander de wereld, begin bij jezelf

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A11 - Romeinen - 6 Als je op Jezus lijkt, ben je een levend offer

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A9 - Romeinen - 3 De sterken tegen de zwakken

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A10 - Romeinen - 4 Toets jezelf - moet je ontwaken

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A8 - Romeinen - 2 Het gaat om wat je doet met je theologie

Hoi, en welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer luistert! Als je nieuw bent bij de podcast, kijk dan zeker eens op bijbellezenmetjan.nl. Hier vind je boeken, challenges en cursussen die je helpen om de Bijbel te lezen, te begrijpen en te geloven. Zo kun je mijn boek De Bijbel in 1 Dag gratis downloaden.

In de podcast lezen we op dit moment samen in de brief die Paulus schreef aan de Romeinen. Zoals ik heb uitgelegd in de eerste aflevering van deze serie beginnen we achteraan, omdat je op die manier de context van de brief beter gaat begrijpen. En om de Bijbelse brieven te doorgronden én te kunnen toepassen vandaag de dag heb je die oorspronkelijke context nodig.

Ook lezen we uit een vertaling die nog niet zo gangbaar is: de Eigentijdse Bijbel-vertaling. 

S5, A7 - Romeinen - 1 Deze brief is teamwork

Hoi, en heel hartelijk welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Het is mijn passie om mensen te helpen bij het lezen, begrijpen en geloven van de Bijbel. Op de website bijbellezenmetjan.nl kun je gratis het boek ‘De Bijbel in 1 Dag’ downloaden.

Daarnaast heb ik bijbelstudies in roman-vorm geschreven. Hierbij maken de personages van alles mee en worstelen ze met geloofsvraagstukken. De Bijbel komt zo hopelijk meer tot leven voor de lezers.

Ook kun je met mij de Bijbel in 2 Jaar lezen. Hierbij lezen we twee hoofdstukken per dag, vijf dagen in de week.

Daarnaast maak ik korte maar krachtige Bijbellees-challenges over Bijbelboeken of Bijbelse thema’s. In de podcast doen we ook zo’n challenge. We staan stil bij de brief die Paulus schreef aan de christenen in Rome. Dit is misschien wel de mooiste brief uit de geschiedenis van de mensheid. Maar het is ook een ingewikkelde brief en het is makkelijk om verkeerde conclusies te trekken.

Het lastige van de brieven in de Bijbel is dat ze een moment-opname zijn. Wat is er vooraf gebeurd? Waar reageert de schrijver op? Welke thema’s speelden er in die tijd in die plaats? Met andere woorden: wat is de context?

Het interessante is dat als je Romeinen wilt doorgronden, je eigenlijk achteraan moet beginnen. Aan het eind van de brief wordt namelijk duidelijk welke groepen er in Rome waren en waarom die op elkaar neerkeken. Als je die context begrijpt, dan begrijp je ook de eerste hoofdstukken van de brief beter.

Dus… in deze podcast-serie beginnen we achteraan de brief met Romeinen 16. Ik hoop dat dit prachtige schrijfsel van Paulus daardoor nog meer tot leven komt. Ik wil echt dat het vernieuwend is voor jou en mij. Daarom lees ik ook uit een andere Bijbelvertaling dan gebruikelijk. Meestal lees ik uit de NBV21, maar nu lees ik uit de eigentijdse Bijbelvertaling, de zogeheten EBV.

De verschillen tussen beide vertalingen zijn niet groot, maar het staat er toch net iets anders. Of er wordt net een ander woord gebruikt. Uiteraard kun je zelf ook meelezen in een Bijbelvertaling naar keuze.

Dus we beginnen achteraan, en ik lees voor uit een andere vertaling. Laten we naar de eerste overdenking gaan.

S5, A6 - Ruth les 6 - Van Boaz en Ruth naar Jezus

S5, A5 - Ruth les 5 - De losser beslist, de bruid wast

S5, A4 - Ruth les 4 - Boaz en Ruths avondmaal

Hoi, hartelijk welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Vandaag een bonus-aflevering. Ik ben bezig met een boek over de geschiedenis van de Bijbel waarin ik het antwoord zoek op cruciale vragen over de betrouwbaarheid van de Bijbel.

Als je deze aflevering luistert in de maand september van 2025, dan kun je ook meedoen aan een speciale win actie, waarbij je kans maakt op het winnen van al mijn boeken. Je hoeft alleen maar je e-mailadres in te vullen op bijbellezenmetjan.nl/win.

Alle deelnemers krijgen gratis het eBook De Bijbel in 1 Dag. Maar dat is niet enige. Je krijgt ook mijn eBook over de ontstaansgeschiedenis van de Bijbel zodra het af is.

Dus ga naar Bijbellezenmetjan.nl/win om kans te maken op de de paperbacks van mijn boeken. Dan krijg je ook later het andere eBook.

In deze speciale aflevering wil ik het met je hebben over een belangrijke vraag: is de Bijbel wel Gods Woord? Of is het mensenwerk?

Is de Bijbel Gods Woord of mensenwerk?

Het gebeurt vaak op momenten dat je het niet verwacht.

Bij het koffieapparaat op je werk gaat het gesprek ineens over geloof. Je verzamelt je moed en zegt: ‘In de Bijbel staat…’

Nog voor je zin af is, reageert je collega: ‘De Bijbel? Dat vervalste boek? Dat kun je toch niet serieus nemen.’

Met je beker in de hand voel je een knoop in je maag.

Of je zit bij familie aan tafel. Iemand zegt: ‘Hoe kun je daar nou in geloven? Iedereen weet toch dat bisschoppen in Nicea bepaalden welke boeken erin mochten en welke niet. Ze hielden alleen wat in hun straatje paste.’

En dan die filmpjes op social media. Mensen die met stelligheid beweren dat monniken eeuwenlang fouten maakten bij het overschrijven. Soms gaat het nog verder: verhalen over geheime groepen zoals de illuminati die de Bijbel zouden hebben gemanipuleerd.

In onze tijd hoor je het steeds opnieuw: de Bijbel zou een sprookjesboek zijn. Een leugen. Een oud wetboek dat achterhaald is. Wat zeggen anderen tegen jou over dat boek waar jij van houdt?

Ik ben er zelf ook niet ongevoelig voor. Soms hoor ik dat stemmetje in mijn hoofd: Wat als ze gelijk hebben? Wat als het boek waarin ik geloof, waardoor ik bid om kracht en waarin ik troost vind, niet meer is dan een mensenwerk? Verhalen die door machthebbers zijn aangepast?

Alleen al het stellen van die vragen voelt als verraad aan mijn geloof. Maar de vragen zijn er wel. En ze doen pijn, omdat ze raken aan wat ons het meest dierbaar is.

De Bijbel is het meest gelezen boek ter wereld, maar ook een boek dat omgeven is door dit soort vragen en complottheorieën. Ze verdwijnen nooit helemaal. Daarom wil ik ze serieus nemen.

Durf je het aan om samen met mij op onderzoek te gaan?

We beginnen bij de eerste en meest fundamentele vraag: Is de Bijbel Gods Woord, of toch vooral mensenwerk?

Waar de vraag vandaan komt

Dit spanningsveld bestaat al zo lang als het christendom zelf.

Aan de ene kant zijn er gelovigen die zeggen: ‘De Bijbel is door God gegeven. Elk woord, elke komma klopt.’ Voor hen voelt twijfelen aan de betrouwbaarheid bijna als verraad.

Aan de andere kant staan critici die de Bijbel zien als elk ander oud boek. Zij wijzen op tegenstrijdigheden, op verhalen die historisch niet te controleren zijn, en op teksten die duidelijk uit verschillende tijden komen. ‘Dit is gewoon mensenwerk,’ zeggen ze. ‘Oude verhalen die door de eeuwen heen zijn aangepast.’

En eerlijk: ze hebben niet helemaal ongelijk. De eerste vijf Bijbelboeken worden vaak aan Mozes toegeschreven. Maar kan dat wel? Hoe kan hij dan zijn eigen dood beschrijven (Deuteronomium 34)?

Soms staan er ook zinnen die duidelijk uit een latere tijd komen. Neem Genesis 22:14. Daar lezen we dat Abraham de plaats waar hij zijn zoon bijna offerde ‘De HEER zal erin voorzien’ noemt. En dan volgt: ‘Vandaar dat men tot op de dag van vandaag zegt: Op de berg van de HEER zal erin voorzien worden.’

Dat klinkt alsof iemand veel later terugkijkt.

Daarnaast ontdekten wetenschappers dat er verschillende schrijfstijlen door elkaar heen lopen. Het voelt alsof je een puzzel probeert te leggen waarvan de stukjes niet helemaal passen.

Hoe reageren mensen daarop?

• Sommige christenen wuiven de vragen weg: ‘Je moet dit gewoon geloven. God kan alles.’ Ze doen alsof de Bijbel rechtstreeks uit de hemel is gevallen. Maar dat voelt toch wrang. Alsof je je verstand uit moet zetten.

• Anderen gaan de andere kant op: ‘Zie je wel? Het is gewoon mensenwerk. Hooguit kun je er nog wat levenslessen uit halen.’

Maar… de Bijbel zelf vertelt hoe hij is ontstaan.

Het begin van schrijven in de Bijbel

De eerste keer dat God zegt: ‘Schrijf dit op’ staat in Exodus 17. Israël trekt net bevrijd uit Egypte door de woestijn. Dan vallen de Amalekieten hen aan. Er volgt een strijd die Israël met Gods hulp wint.

Na de overwinning zegt God tegen Mozes: ‘Schrijf dit als herinnering in een boekrol.’

Het gaat om dit moment. Dit verhaal van redding.

De tweede keer komt een paar hoofdstukken later, in Exodus 24. Mozes is terug van de berg met de Tien Geboden en andere wetten. Hij vertelt het volk wat God gezegd heeft. Zij antwoorden: ‘Alles wat de HEER gesproken heeft, zullen wij doen.’ Daarna schrijft Mozes de woorden op.

Twee keer schrijven. Twee keer gaat het niet om een neutraal verslag, maar om identiteit en relatie.

• Wie zijn wij als volk?

• Hoe leven wij met God?

Het ene document vertelt het verhaal van redding. Het andere legt vast wat het betekent om Gods volk te zijn. Samen vormen ze de kern van de Bijbel: elke generatie opnieuw leren wie we zijn, waar we vandaan komen, waarom we bestaan, en hoe onze relatie met God eruitziet.

Menselijk werk zichtbaar

Wie goed leest, ziet overal menselijke sporen. En de Bijbel verbergt dat niet.

Neem het laatste hoofdstuk van Deuteronomium. Daar staat hoe Mozes sterft. Hij verdwijnt gewoon. En: ‘Tot op de dag van vandaag is er geen profeet meer opgestaan zoals Mozes.’ Duidelijk geschreven vanuit een later moment.

Of kijk naar Numeri 21, waar wordt geciteerd uit het ‘Boek van de oorlogen van de HEER’. Het Hebreeuws is daar veel ouder dan de rest. Toch worden deze Bijbelboeken aan Mozes toegeschreven.

Mozes werkte dus met bronnen die al bestonden en na zijn dood is er dus nog aan de tekst gewerkt.

Ook bij de profeten zie je dit. Jeremia had een secretaris, Baruch, die zijn woorden opschreef. Toen koning Jojakim de eerste boekrol verbrandde, schreef Baruch een tweede versie – en voegde er zelfs meer woorden aan toe.

En de Psalmen? We denken vaak aan David, maar er zijn veel andere namen die worden genoemd als psalm-schrijvers: Salomo, Asaf, Ethan, Heman, en zelfs Mozes. Het is een verzameling gedichten en liederen die groeide door de eeuwen heen, met bijdragen van verschillende dichters en zangers.

Gods inspiratie door de Geest

Toch presenteert de Bijbel zichzelf niet als gewoon mensenwerk. Paulus schrijft aan Timoteüs: ‘Elke Schrift is door God geïnspireerd’ (letterlijk: God-ademend).

Let op: hij zegt niet dat alleen de schrijvers geïnspireerd waren. Hij zegt dat de teksten zelf God-ademend zijn. Het eindresultaat draagt Gods adem, ook al waren er generaties van mensen bij betrokken.

De brief aan de Hebreeën laat dit mooi zien. Daar wordt Psalm 95 twee keer geciteerd. De ene keer staat er: ‘Zoals de Heilige Geest zegt…’ De andere keer: ‘Zoals David zegt…’ Voor de schrijver was dat geen tegenstelling. Dezelfde tekst heeft zowel een menselijke als een goddelijke auteur.

Inspiratie betekent dus niet dat God elk woord dicteerde en mensen alleen maar noteerden. Het betekent dat Gods Geest door mensen en hun culturen heen werkte, door generaties van schrijvers en redacteuren, door het hele proces van ontstaan en overdracht.

De spanning tussen God en mens

Voor ons kan dit ongemakkelijk zijn. We willen graag weten: wat is precies gebeurd en wat is literaire creativiteit? Zijn de namen die we lezen echt historisch, of soms symbolisch bedoeld?

Die spanning is er. En die hoeft niet opgelost te worden.

De naam Abel bijvoorbeeld betekent in het Hebreeuws ‘damp’. En inderdaad: hij verdwijnt snel uit het verhaal. Paulus noemt de tovenaars van farao bij naam (Jannes en Jambres), terwijl die namen nergens in Exodus staan. Schrijvers bewaren geschiedenis én geven er creatief vorm aan.

De Bijbel schaamt zich daar niet voor. Zoals Jezus volledig mens én volledig God was, zo is de Bijbel volledig menselijk én volledig geïnspireerd. Het is niet ondanks het menselijke element betrouwbaar, maar juist omdat God via hen tot ons spreekt.

Een mozaïek van God en mens

De Bijbel is geen kant-en-klare download uit de hemel. Het is een mozaïek, opgebouwd door eeuwen heen. Menselijke stemmen en Gods adem, verweven tot één geheel.

Mozes schreef. De Levieten bewaarden. Profeten spraken. Schrijvers noteerden. Psalmisten zongen. Redacteuren voegden samen. En door dit alles heen blies Gods Geest zijn adem.

Geen ‘dicteerder’ die woord voor woord dicteerde. Maar een God die mensen inschakelde, hen meenam, hun stemmen gebruikte. Het resultaat: een boek dat menselijk oogt, maar goddelijk klinkt.

Daarom is de vraag ‘Gods Woord of mensenwerk?’ verkeerd gesteld. Het is geen óf-óf. Het is én-én. De Bijbel is volledig menselijk én volledig Gods Woord. En precies daardoor spreekt hij vandaag nog met kracht.

En dat past bij wie God is. Hij doet zijn werk altijd samen met mensen.

• Adam en Eva mochten over de schepping waken.

• Noach mocht de ark bouwen.

•...

Introductie: Openbaring

We zijn aangekomen bij het slotakkoord van de Bijbel: Openbaring. Is het niet fantastisch dat God ons ook verteld hoe het verhaal van God en mens zal aflopen? Openbaring is wel een boek dat soms lastig te begrijpen is. Het zit vol profetieën en beeldspraak. De details kunnen misschien voor verwarring zorgen, maar de hoofdlijn is niet moeilijk te volgen.

We bezoeken nog één keer de apostel Johannes, die verblijft op het Griekse eiland Patmos. Jezus verschijnt aan hem en vertelt Johannes om namens Hem brieven aan zeven kerken te sturen. Daarna krijgt Johannes visioenen van de hemel én van de komst van de nieuwe aarde en de nieuwe hemel. God rekent definitief af met het kwaad, vestigt Zijn koninkrijk op aarde en wij die op Hem vertrouwen mogen voor altijd bij Hem zijn.

Openbaring (20 minuten)

In onze Bijbel heet dit Bijbelboek ‘Openbaring’ of ‘Openbaring van Johannes’, maar de oorspronkelijk titel van dit werk is ‘Openbaring van Jezus Christus’. Die naam is veel toepasselijker omdat de tekst weergeeft wat Jezus in verschillende visioenen openbaarde aan de apostel Johannes.

Bovendien staat de Messiaanse Koning centraal. Deze was al beloofd aan Adam en Eva nadat zij voor het eerst hadden gezondigd. Hij is de rode draad in alle Bijbelboeken.

Johannes schreef Openbaring aan het eind van zijn leven, toen hij verbannen was naar het eiland Patmos. Vermoedelijk ergens tussen de jaren 94 en 96. Keizer Nero was inmiddels gestorven en zijn plaats was ingenomen door keizer Domitian, die evenals zijn voorganger de christenen vervolgde.

Aankomende storm

Er was zelfs nog meer vervolging op komst en de kerken in Klein-Azië (Turkije) waren niet meer zo sterk als enkele jaren daarvoor. Ze hadden hoop, bemoediging en zelfs correctie nodig om de aankomende storm te kunnen weerstaan. Daarom verscheen Jezus aan Johannes, dicteerde brieven aan de zeven kerken in Klein-Azië en liet hem visioenen zien van de geestelijke werkelijkheid.

Openbaring is net als de andere profetische boeken soms moeilijk te begrijpen. Dat komt omdat er veel in beelden wordt gesproken en hoe leg je die uit? Profetieën zijn woorden die rechtstreeks van God komen en bedoeld zijn om mensen te waarschuwen of juist kracht te geven in tijden van wanhoop.

Als je Openbaring leest, kun je je daarom beter richten op wat je wel begrijpt, in plaats van op wat je niet begrijpt. En als je de getallen en symbolen wilt bestuderen, kijk dan vooral naar het Oude Testament, want Openbaring zit vol verwijzingen naar het eerste deel van de Bijbel.

Code ontcijferen?

Veel christenen gaan trouwens op zoek gaan naar een code in Openbaring en proberen die te ontcijferen. Ze proberen erachter te komen welke profetieën al zijn vervuld en welke op het punt staan om vervuld te worden. Ze willen calculeren wanneer Jezus terugkomt. Hierdoor verliezen ze het overzicht en de grote lijn van het boek.

Openbaring is namelijk het laatste Bijbelboek, de climax van de hele Bijbel. Het geeft troost, hoop en kracht om vol te houden, zelfs als het moeilijk wordt, zelfs als mensen je niet serieus nemen om je geloof, zelfs als je wordt vervolgd, zelfs als je wordt vermoord. Hou daarom vast aan Gods Woord; dat is Jezus zelf.

Helemaal aan het eind vangen we een glimp op van de vervulling van al Gods beloften: dat we op een plaats mogen wonen die nog mooier is dan de Hof van Eden, en dat God dan weer bij ons woont.

‘Iemand die eruitzag als een mens’

Johannes opent ‘Openbaring’ met een beschrijving van hoe Jezus hem van achteren roept. Als Johannes zich omdraait ziet hij zeven gouden lampenstandaards en ertussendoor loopt ‘iemand die eruit zag als een mens’. (Een lampenstandaard staat symbool voor een kerk.)

Jezus draagt Johannes op brieven te schrijven aan zeven gemeenten in Klein-Azië. Het getal ‘zeven’ is een belangrijk symbool in de Bijbel. Het is het getal van de ‘volheid’ of ‘compleetheid’.

Elke kerk die een brief krijgt, heeft zo zijn eigen uitdagingen. Sommige zijn hun liefde voor Christus kwijtgeraakt en lauw geworden. Andere worden zwaar vervolgd door niet-gelovigen. Jezus roept de zeven kerkelijke gemeentes op om trouw te blijven aan Hem en zo de wereld te overwinnen. Wie de wereld overwint, krijgt een beloning.

Deze eerste drie hoofdstukken leggen de basis voor de rest van het boek. Hoewel Johannes namens Jezus zeven specifieke kerken aanschrijft, is zijn boodschap relevant voor de hele kerk. De vraag is dus: zal de kerk overwinnen? En waarom is ‘trouw blijven’ hetzelfde als ‘de wereld overwinnen’? Die vragen worden beantwoord in de rest van het boek.

De gesloten boekrol

Johannes krijgt een visioen van Gods troonzaal en gebruikt beelden uit het Oude Testament om de pracht en praal te beschrijven. Om God heen zijn hemelse wezens die roepen hoe heilig God is. Voor de troon werpen 24 oudsten zich neer om God te aanbidden. God houdt een boekrol vast. Deze rol is verzegeld met zeven wassen zegels.

In het Oude Testament spraken de profeten hier ook al over en ook Daniël zag deze boekrol al in een visioen. Niemand mag de boekrol echter openmaken. Dat kan alleen gebeuren door iemand die waardig genoeg is.

Dan verschijnt er Iemand die dat wel kan. Het is de Leeuw van Juda, de nakomeling van David. De leeuw is een toonbeeld van kracht en David is een militair met talloze overwinningen. Als Johannes zich omdraait om deze ‘leeuw’ te kunnen bekijken, ziet hij echter iemand die lijkt op een lam. Een geslacht lam. Met zeven hoorns en zeven ogen.

De overwinning is dus behaald door Iemand die zich ter dood liet brengen. Denk ook terug aan het lam dat de Israëlieten moesten slachten in Egypte, zodat de Engel des doods hun huis niet zou aandoen om de eerstgeborenen te doden. Niet voor niets noemde Johannes de Doper Jezus ook wel ‘het Lam van God’. In de hemel wordt God aanbeden, maar ook dit Lam. Het Lam verbreekt uiteindelijk één voor één de zegels.

Zeven zegels, zeven bazuinen, zeven schalen

In het volgende deel van Openbaring laat Johannes zien hoe drie cycli van zevens elkaar opvolgen. Eerst zeven zegels. Uit het zevende zegel komen zeven bazuinen. Uit de zevende bazuin komen zeven schalen. Iedere cyclus laat zien hoe Gods koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid zich in de hemel én op aarde zzullen vestigen.

Het zou kunnen dat deze 21 gebeurtenissen elkaar zullen opvolgen, maar het is waarschijnlijker dat iedere cyclus van zeven hetzelfde beschrijft als de twee andere cycli. De uitkomst is namelijk telkens hetzelfde: ze leiden tot het laatste oordeel.

Bij het openen van de eerste vier zegels, verschijnt er telkens een ruiter op een paard. Dit beeld komt uit Zacharias 1. De vier ruiters vertegenwoordigen oorlog, verovering, honger en dood. Helaas komen er iedere dag mensen om door oorlogen, veroveringen, honger en andere misstanden.

Het vijfde zegel laat de ‘martelaren’ zien: de mensen die omgebracht zijn omdat ze Jezus volgen. Zij roepen het uit tot God. Wanneer gaat Hij hun bloed wreken? God antwoordt dat ze nog even geduld moeten hebben. Het is nog niet de tijd, maar Hij legt niet uit waarom niet.

De dag van de Heer

Maar dan wordt het zesde zegel geopend. Dit is de dag van de Heer, waarover de profeet Joël profeteerde. Er vinden rampen plaats op aarde en de mensen worden bang. Ze roepen uit: ‘Wie kan dit doorstaan?’

Het antwoord volgt in Openbaring 7. We zien een engel die 144.000 trouwe volgelingen van God markeert. Dit zegel op het voorhoofd van deze mensen beschermt hen tegen de rampspoed. De 144.000 zijn als het ware een telling van de militaire kracht. Dat kwamen we ook al tegen in Numeri 1. De 144.000 zijn 12.000 soldaten van elk van de twaalf stammen van Israël.

Dit is wat Johannes wordt verteld. Maar wat hij ziet, is anders dan wat hij zojuist hoorde. Voor hem staat namelijk een ontelbaar grote menigte bestaande uit mensen van allerlei volken en rassen. Precies zoals God had beloofd aan Abraham.

Dit is het leger van God. Ze zijn in wit gekleed, omdat Jezus’ bloed hen heeft schoongewassen. Zij zijn de overwinnaars. Niet doordat zij hun vijanden onder de voet hebben gelopen, maar omdat ze trouw zijn gebleven aan Jezus en het evangelie hebben verkondigd.

De zevende zegel

Dan wordt het zevende zegel verbroken. Er valt een immense stilte in de hemel die een half uur duurt. Zeven engelen krijgen ieder een bazuin, en vuur van het altaar wordt over de aarde uitgeworpen: met donderslagen, bliksemschichten en een aardbeving wordt het einde van de ‘dag van de Heer’ ingeluid.

Johannes vertelt ons vervolgens wat het blazen op de bazuinen teweegbrengt. Het lijkt erop dat dit geen nieuwe gebeurtenissen zijn, maar meer een andere manier om hetzelfde te zeggen. Nu gebruikt God beelden uit het Bijbelboek Exodus.

De eerste vijf bazuinen veroorzaken rampen vergelijkbaar met de plagen die Egypte teisterden. Als de zesde bazuin schalt komen de vier ruiters tevoorschijn die we eerder al zagen bij het openen van de eerste vier zegels.

Ondanks alle rampspoed weigeren de mensen te breken met hun zondige levensstijl. Precies zoals de Farao en de Egyptenaren weigerden te luisteren toen zij getroffen werden door de plagen.

Twee symbolische visioenen

Voordat de zevende bazuin klinkt, krijgt Johannes de door Jezus geopende boekrol. Hij moet deze opeten, maar mag de tekst niet voor zichzelf houden. Hij krijgt de opdra...

S5, A3 - Ruth les 3 - Veilig onder Gods vleugels

Dit boek is niet geschreven door Judas Iskariot, de leerling die Jezus verried. De Judas die dit boek schrijft was één van de vier broers van Jezus die met naam wordt genoemd in het Nieuwe Testament. Jezus’ andere broers heetten Jakobus, Jozef en Simon.

Evenals Jakobus was Judas een belangrijke leider van de vroege kerk geworden. Het zou kunnen dat de twee andere broers ook een hoge posities innamen, maar dat is niet met zekerheid te zeggen.

De brief van Judas is waarschijnlijk eind jaren zestig van de eerste eeuw geschreven vanuit Jeruzalem. Het is een korte brief: slechts één hoofdstuk van 25 verzen. Alleen Filemon, 2 Johannes en 3 Johannes zijn korter. Judas’ tekst zit vol verwijzingen naar het Oude Testament, maar ook naar twee Joodse boeken die niet in de Bijbel zijn opgenomen. Dat maakt dit Bijbelboek voor ons soms lastig te begrijpen.

Volg niet de weg van de goddelozen

We kennen de context dus niet precies, maar wat vaststaat, is dat Petrus’ voorspelling over valse leraren is uitgekomen. Als Judas zijn brief schrijft, zegt hij in de opening dat hij van plan was te schrijven over Gods reddingsplan. Hij voelt zich echter gedwongen om dat uit te stellen vanwege deze urgente zaak.

De boodschap van Judas aan de gelovigen is simpel: volg niet de weg van deze goddeloze mensen. Ze misbruiken Gods Woord om een losbandig leven te leiden. ‘God is toch genadig? Dan vergeeft Hij wel’, is hun houding. Zij hebben geen reddend geloof, zoals blijkt uit hun zondige levensstijl. Daarom roept Judas zijn lezers op om niet te doen zoals deze leiders. Letterlijk zegt hij:

‘Maar u, geliefde broeders en zusters, moet uw leven bouwen op het fundament van uw zeer heilige geloof. Laat u bij het bidden leiden door de heilige Geest, houd vast aan Gods liefde, en zie uit naar de barmhartigheid van onze Heer Jezus Christus, die u het eeuwige leven zal schenken. Ontferm u over wie twijfelen en red anderen door hen aan het vuur te ontrukken. Uw medelijden met nog weer anderen moet gepaard gaan met vrees; verafschuw zelfs de kleren die ze met hun lichaam bezoedeld hebben.’ - Judas 1:20-22

Laat God je leven leiden

Het fundament van het geloof is dat Jezus voor onze zonden is gestorven. Hij heeft de straf gedragen. Doordat wij ons vertrouwen op Hem stellen, zijn wij met Hem dood gegaan en opgestaan. De wet heeft geen gezag meer over ons.

Dat houdt dus wel in dat we oprecht moeten geloven. Dat geloof wordt zichtbaar in onze levensstijl. Als we bij Jezus horen, zijn we ons bewust van de zonde en willen we steeds meer op Hem gaan lijken.

Judas waarschuwt de christenen voor de mensen aan die zeggen te geloven, maar daar in de praktijk niets van laten zien. Vertrouw op God en laat Hem je leven leiden, concludeert Judas.

De 21 brieven die we hebben besproken, geven ons een beter begrip van het evangelie. Ze laten zien hoe makkelijk het is de boodschap van God verkeerd te begrijpen of zelfs te misbruiken. Veel christenen lezen de brieven niet graag, zeker niet de brieven die wat streng van toon zijn. Ze hebben het gevoel dat Paulus en de andere apostelen allerlei nieuwe regels opleggen en het evangelie nodeloos ingewikkeld maken.

Maar de brieven zijn zo belangrijk, want niets menselijks is ons vreemd. Hoe vertalen wij Jezus’ onderwijs en Zijn plaatsvervangend offer naar het leven van alledag? En hoe horen gelovigen met elkaar om te gaan in kerkelijk verband? Daar hebben we de uitleg van Jezus’ ooggetuigen voor nodig. Wat zij schrijven, is bovendien geïnspireerd door de Geest en dus de moeite waard om te bestuderen.

De brieven herhalen dat Jezus de beloofde Messias was en dat Hij moest lijden en sterven in onze plaats. Hij is het lam dat God aan Abraham schonk zodat hij zijn zoon Isaak niet hoefde te offeren. Hij is het lam dat de Israëlieten eigenlijk slachtten toen God alle eerstgeborenen doodde in Egypte, behalve die door het bloed van het lam werden beschermd. Jezus stierf in onze plaats. Hij stond ook weer op. Dat is het bewijs dat de overwinning op de zonde en de dood volledig is behaald.

De briefschrijvers maken duidelijk dat Jezus zowel voor de Joden als voor de niet-Joden kwam. Niet onze afkomst, maar ons geloof verbindt ons met Jezus’ dood en opstanding. Vanaf nu ziet God onze zonden niet meer als Hij naar ons kijkt. Hij ziet Jezus’ volmaakte offer. We staan voor Hem als zuivere, rechtvaardige mensen zonder zonde of gebrek.

Dat is dus geen vrijbrief om te blijven te zondigen. We zijn nog menselijk en het is zelfs mogelijk dat de zonde heerst in ons lichaam. Omdat wij als het ware met Jezus gestorven zijn, heeft de dood echter geen vat meer op ons. Jezus stelt ons in staat om met de zonde af te rekenen. Wetende dat we bij Jezus horen, mogen we werken aan het verwijderen van zonden uit ons leven. Een mooiere manier om dit te zeggen, is: we mogen steeds meer op Jezus gaan lijken. Tuurlijk maken we fouten, maar groeien in Christus is mogelijk.

Laat je echter geen nieuwe regels en wetten opleggen. We hoeven ons niet te houden aan de Joodse wetten en voorschriften, maar we moeten ook niet meegaan in wat de wereld om ons heen normaal vindt. Dien geen afgoden, pleeg geen overspel, steel niet enzovoort zijn nog steeds belangrijke principes. De liefde voor Jezus, de liefde voor elkaar en de liefde voor jezelf zijn de bouwstenen van een leven dat gericht is op God. Het huwelijk is hier een mooi beeld van. De ideale man en de ideale vrouw hebben elkaar lief en dienen elkaar. De één heerst niet over de ander.

Als wij burgers van Gods koninkrijk zijn en leven zoals God dat wil, kan dat twee effecten hebben. Enerzijds komen mensen tot geloof, anderzijds leidt dit tot onbegrip, tegenstand en zelfs vervolging. Als dat gebeurt, wees dan blij. Ook Jezus werd vervolgd. Tegenstand test je geloof en zuivert het. Hou daarom vol en sta sterk in het geloof. Vroeg of laat komt Jezus terug en dan zul je voor altijd bij Hem zijn.

S5, A2 - Ruth les 2 - Noem mij niet langer volheid

1, 2 & 3 Johannes (10 minuten)

De drie brieven van Johannes zijn hoogstwaarschijnlijk afkomstig van de apostel Johannes, die ook het evangelie van Johannes en Openbaring schreef. Qua stijl lijken ze erg op het Johannesevangelie en evenals in dat Bijbelboek wordt de naam van de schrijver niet genoemd. De reden is dat de lezers van de brieven wisten wie ze had geschreven. Waarschijnlijk dateren ze van tussen het jaar 90 en 95.

In die tijd was de apostel Johannes de enige van de twaalf leerlingen die nog over was. De andere elf waren met geweld om het leven gebracht tijdens het verspreiden van het evangelie. Volgens de overlevering is Johannes tijdens zijn leven ook gemarteld, maar stierf hij in vrede. Hij was toen overigens wel verbannen naar het Griekse eiland Patmos.

Johannes en zijn broer Jakobus werden door Jezus gekscherend ‘zonen van de donder’ genoemd, vanwege hun opvliegende karakter. Eens, toen een bepaalde stad hen niet wilde ontvangen, vroegen ze Jezus of ze vuur uit de hemel mochten laten komen om die stad te verwoesten. Jezus weigerde beleefd.

Ook lieten ze hun moeder aan Jezus vragen of ze in Jezus’ koninkrijk later de belangrijkste plaatsen naast Hem mochten innemen. Jezus antwoordde dat het niet aan Hem was om daarover te beslissen.

Dat uitgerekend Johannes later de ‘apostel van de liefde’ werd genoemd en hij uit nederigheid zijn naam niet zette onder zijn evangelie en brieven, laat zien hoe God hem heeft gevormd.

Johannes was een trouwe discipel. Hij stond met Maria aan het kruis toen Jezus stierf en beloofde aan Jezus om voor Zijn moeder te zorgen. Petrus was de leider van de eerste christenen na Jezus’ hemelvaart, en Johannes was de tweede man.

Hij bevond zich waarschijnlijk in Efeze in Klein-Azië (het huidige Turkije) toen hij zijn evangelie en deze drie brieven schreef aan de christenen in Klein-Azië. 1 Johannes heeft overigens niet de kenmerken van een brief. Er zit geen aanhef aan het begin en geen groet aan het eind. Deze tekst leest meer als een poëtische preek. Daar komen we zo op terug.

2 en 3 Johannes

Laten we eerst kijken naar 2 en 3 Johannes. Dit zijn wel echte brieven, gericht aan specifieke personen bovendien. De brieven zijn erg kort en pasten op één vel papyrus. Het zijn de kortste Bijbelboeken van het Nieuwe Testament.

Johannes overzag het netwerk van kerken in Klein-Azië en merkte dat er problemen ontstonden, met name door mensen die niet het ware evangelie verkondigden. Zij geloofden niet dat Jezus de Zoon van God was en dat Hij de door God gestuurde Messias was. Er was ook een beweging in opkomst die de fysieke wereld als slecht zag en voor wie alleen de geestelijke wereld belangrijk was. Deze mensen zaaiden verdeeldheid.

2 en 3 Johannes zijn bedoeld om de wind uit de zeilen te nemen van de verkeerde mensen. 2 Johannes is gericht aan een vrouw die niet met naam wordt genoemd. Vermoedelijk leidt ze een huiskerk en Johannes verwacht dat de verkeerde mensen ook bij haar zullen aankloppen. Hij dringt er bij haar op aan dat ze hen niet helpt.

In 3 Johannes wordt een man aangeschreven, een zekere Gaius. Johannes draagt hem op de goede zendelingen juist te helpen. Dit zijn medewerkers van Johannes.

Een andere kerkleider, een zekere Diotrefes, wil echter niets met Johannes te maken hebben, en evenmin met mensen die dezelfde boodschap als Johannes brengen. Maar Gaius moet Johannes’ medewerkers helpen. Hij schrijft ook dat hij van plan is snel langs te komen om Diotrefes te confronteren.

De twee brieven laten zien met welke conflicten de vroege kerk te maken had en hoe de christenen daarmee moeten omgaan. Eigenlijk is de boodschap hetzelfde als we in de hele Bijbel zien: wees trouw. Blijf geloven in de waarheid. God is met ons.

1 Johannes

Dat is uiteraard ook de kern van 1 Johannes, maar dit Bijbelboek gaat wel een stuk dieper. Het is een prachtige, maar ook uitdagende preek om twee redenen. Ten eerste is Johannes een man van ‘absoluten’. Doe dit, doe dat niet. Als je dit doet, dan dat. Als je dat niet doet, dan gebeurt dit. Waar Paulus’ teksten ingewikkeld worden door alle nuances en uitzonderingen, houdt Johannes het simpel. Hij zegt bijvoorbeeld:

‘Dat wij God kennen weten we doordat we ons aan Zijn geboden houden. Wie zegt: ‘Ik ken Hem,’ maar zich niet aan Zijn geboden houdt, is een leugenaar; de waarheid is niet in hem.’ - 1 Johannes 2:3-4

Dit laat weinig ruimte voor het maken van fouten. Wie houdt zich 100 procent aan Gods geboden? Zelfs Johannes niet. Gelukkig zegt Johannes zelf ook:

‘Kinderen, ik schrijf u dit opdat u niet zondigt. Mocht een van u echter toch zondigen, dan hebben wij een pleitbezorger bij de Vader: Jezus Christus, de rechtvaardige.’ - 1 Johannes 1:2

In de rest van de Bijbel en zeker ook in het evangelie van Johannes zien we mensen fouten maken en toch worden ze aangenomen door God. Johannes kan dus niet bedoelen dat een christen nooit kan zondigen. Wat hij wel doet, is het toepassen van een schrijverstechniek. Door alles zwart-wit op te schrijven, zet hij de lezer op scherp.

Johannes redeneert in cirkels

De andere reden dat de eerste brief van Johannes zo uitdagend is, is dat deze preek niet lineair is opgebouwd. Hij gaat dus niet van punt A naar punt B naar punt C. Hij redeneert in cirkels. Hij gaat naar punt A, naar punt B, naar punt C, en weer terug naar A, maar ditmaal belicht hij een ander aspect van punt A. Hetzelfde met B en C, en dan keert hij weer terug naar A.

De introductie van 1 Johannes lijkt erg op de opening van het Johannesevangelie. Ook hier heeft Johannes het over het Woord van God, dat hij in levende lijve heeft gezien. Met het Woord van God bedoelt hij Jezus, maar voor hem zijn God en Jezus één. Zie het als twee kanten van een medaille.

Johannes spreekt in de ‘wij-vorm’: ‘Wij - de apostelen - verkondigen de boodschap aan u’. ‘U’ zijn alle mensen die Christus ook volgen. Door Gods Woord te horen, zijn ze verbonden met God.

God is licht, wandel in het licht

Het eerste punt dat Johannes naar voren brengt, is dat God licht is. Er is in Hem geen spoor van duisternis. Daarom moeten wij ‘wandelen in het licht’. Dat betekent: dicht bij God leven en doen wat Hij van ons verlangt. Of iets strenger gezegd: hou je aan Jezus’ geboden.

Welke zijn dat? De belangrijkste is in ieder geval het gebod dat Jezus gaf tijdens het laatste avondmaal met Zijn leerlingen: dat ze elkaar lief hebben zoals Hij hen lief heeft.

Natuurlijk schieten we tekort. Maar daar hoeven we niet bang voor te zijn, want Jezus heeft voor al onze zonden betaald. Dat neemt niet weg dat we ernaar moeten streven om een ‘heilig leven’ te leiden. Of, in de woorden van Johannes: een leven in het licht. Je leidt een leven in het licht als je de ander liefhebt. De zonde en het kwaad zijn al overwonnen. Dus we kunnen ook leven zoals God dat wil.

Mits je de wereld niet liefhebt. ‘Volg de weg van Jezus, niet de weg van de wereld’, zegt Johannes dan ook. Op de weg van de wereld zijn mensen jaloers en zelfzuchtig. Ze buiten anderen uit om er zelf beter van te worden. Het gaat hier vooral om trots en seksuele uitspattingen. Doe dit niet, want dit alles gaat voorbij. Wie Gods wil doet, blijft tot in eeuwigheid.

Anti-christenen

Er volgen stevige waarschuwingen voor de mensen die juist Jezus niet meer volgen. Johannes noemt hen ‘anti-christenen’. Ze deden zich voor als volgelingen van Jezus, maar bleken dat niet te zijn. Ze waren nooit oprecht in hun geloof. Maar wie zich aan de waarheid houdt en Jezus oprecht volgt, is een kind van God en kan niet verloren gaan.

Johannes komt bij zijn tweede belangrijke boodschap aan over wie God is: God is liefde. Dit betekent dat wij - Gods kinderen - elkaar lief moeten hebben en elkaar niet mogen haten. Wat liefde is, hebben we geleerd van Jezus zelf. Hij gaf het voorbeeld door Zijn leven te geven voor ons. Wij mogen ons hart niet sluiten voor een broeder of zuster die gebrek lijdt.

De apostel waarschuwt zijn lezers opnieuw voor de mensen die de waarheid verdraaien. Hij noemt ze nu valse profeten. Ze claimen namens God te spreken, maar als hun boodschap niet overeenkomt met wat de Bijbel zegt over Jezus, dan zijn ze geen echte profeten.

Ware christenen houden zich aan de waarheid: dat God ons liefheeft en dat Hij Zijn Zoon heeft gestuurd om voor onze zonden te betalen. Deze onzelfzuchtige liefde moeten wij ook laten zien. Als wij bovendien Gods liefde voor ons zien, weten we ook dat we niet bang hoeven te zijn voor deze God. Er is geen straf.

Ben je gered?

Als wij geloven dat Jezus de Christus is, zijn wij uit God geboren. En wie uit God geboren is, overwint de wereld. Hij heeft ons lief, wij hebben Hem lief. Doordat we via ons geloof in de opgestane Jezus met God zijn verbonden, mogen we ook weten dat we eeuwig met Hem leven.

De eerste brief van Johannes kunnen we op verschillende manieren lezen. Er is een manier die ik nog niet heb benoemd. Johannes wil dat zijn lezer zichzelf kan testen. Christenen kunnen worstelen met vragen als: hoor ik wel echt bij Jezus? Houdt Hij van mij? Heb ik God wel echt lief? En de hamvraag: ben ik gered?

Johannes somt in totaal 11 vragen op. Als je deze positief beantwoordt, kun je er zeker van zijn dat je een oprecht geloof hebt.

1. Heb je gemeenschap met God en Jezus? (Vrij vertaald: dat betekent dat je dicht bij God leeft, dat je Zijn partner bent, dingen met Hem deelt.) Show more...