In deze aflevering praat Bart Van Zele met Sandra Peeters, ervaringsgerichte coach, over wat zelfsturing is - én vooral níét. Samen ontrafelen ze de meest voorkomende mythes over zelfsturende teams en duiden ze waarom autonomie zonder structuur vaak leidt tot chaos.
Je leert dat:
zelfsturing géén anarchie is, maar werkt wél met duidelijke spelregels en kaders
verantwoordelijkheid bij teams ontstaat als leiders transparantie geven, heldere beslissingsrechten toekennen en kaders scheppen
een goede overgang naar zelfsturing vraagt dat jij je rol herschrijft: van controlerende manager naar facilitator
Deze aflevering is voor ondernemers, teamleiders en managers die zich afvragen of autonomie simpelweg “loslaten” betekent — en ontdekken dat echte zelfsturing veel bewuster, gestructureerder en daadkrachtiger is dan vaak gedacht.
Veel bedrijfsleiders dromen van betrokken collega’s die initiatief nemen, verantwoordelijkheid dragen en niet constant gecontroleerd moeten worden. Zelfsturing kan die droom waarmaken, maar alleen als je goed begrijpt wat het concept inhoudt. En vooral: wat het níét is.
Sandra maakt meteen korte metten met het idee dat zelfsturing gelijkstaat aan anarchie. Zelfsturende organisaties werken niet met minder structuur, maar net met meer helderheid. Zoals in een voetbalwedstrijd: spelers hebben vrijheid, maar binnen duidelijke regels, rollen en doelen.
In deze aflevering ontkrachten Bart en Sandra vier hardnekkige mythes:
Mythe 1: Zelfsturing = anarchie
Zelfsturing is geen “laat maar los”-model. Teams hebben richting, kaders en beslissingsafspraken nodig om goed te kunnen functioneren.
Mythe 2: Werknemers willen geen verantwoordelijkheid
Buiten het werk nemen dezelfde mensen initiatief, organiseren ze activiteiten en tonen ze engagement. Het probleem zit zelden bij motivatie, maar bij gebrek aan informatie, mandaat en vertrouwen.
Mythe 3: Zelfsturing is voor luie managers
Het tegendeel is waar. Zelfsturing vraagt sterk leiderschap. Niet controlerend, maar faciliterend. Wie denkt “dan moet ik niet meer managen”, ondermijnt het proces.
Mythe 4: Iedereen beslist over alles
Zelfsturing is geen hippie-kampvuurmodel. Het gaat om glasheldere afspraken: wie beslist waarover, op basis van welke expertise en volgens welke methode.
Daarna gaan Bart en Sandra dieper in op de cruciale rol van structuur. Zelfsturende organisaties werken expliciet met:
duidelijke beslissingsbevoegdheden en budgetkaders
heldere beslissingsmethodes (niet alles via consensus)
doelgerichte vergaderstructuren
Ook transparantie komt uitgebreid aan bod. Wie wil dat mensen verantwoordelijkheid opnemen, moet context delen: doelen, cijfers en keuzes. Niet tot op factuurniveau, maar wel voldoende om zinvolle beslissingen te nemen. Budgetten zijn geen bezit van “de baas”, maar van de organisatie.
Tot slot bespreken ze de eerste stappen richting zelfsturing:
Ontdek het DNA van je organisatie: identiteit, richting en ambitie
Stel zelfsturing voor als optie, niet als verplichting
Werk op twee sporen: leiderschap én teamontwikkeling
Sandra benadrukt waarom begeleiding geen luxe is. Zelfsturing ontwikkelen vraagt een veilige omgeving om te leren, te experimenteren en bij te sturen. Daarom positioneren Bart en Sandra zich bewust als bollplank: een positief kritisch klankbord dat scherp stelt en helpt bouwen aan een structuur die écht werkt.