Ekrany smartfonów, które tak szybko nie wyczerpują baterii albo okna w biurze, które same zaciemniają się na słońcu, bez żadnego przycisku. Choć brzmi to na razie futurystycznie - jest jednak możliwe... Dzięki pracy polskich naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy pracują nad ciekłymi kryształami które posłużą do konstrukcji okien i ekranów przyszłości.

W kościele w małej wsi Cegłowo pod Warszawą, archeolodzy i historycy z Uniwersytetu Warszawskiego przypadkowo podczas remontu posadzki znaleźli krypty, liczne monety i pamiątki z XVIII wieku. Jaka jest ich historia i tajemnica? Czy krypty kryją jeszcze jakieś tajemnice? 

Polscy astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego odkryli nowe obiekty - być może to czarne dziury lub nowe gwiazdy w Obłokach Magellana czyli w sąsiedztwie naszej Drogi Mlecznej. Dlaczego to ważne? Bo pomaga nam zrozumieć, jak ewoluują gwiazdy w prymitywnych środowiskach - podobnych do tych z wczesnego Wszechświata.

Od wieki wieków ludzie różnie podchodzili do tematu ostatniego pożegnania z bliskimi. O niektórych z nich opowiadamy w tym odcinku naszego cyklu. Tym razem wybieramy się na stanowiska archeologiczne starych miejsc pochówków Inków w Peru oraz specyficznych cmentarzy w Anatolii w Turcji.  

Tworzywa sztuczne masowo zaczęliśmy produkować już od 1950 roku. Wówczas ich produkcja wyniosła ok. 2 miliony ton rocznie. Dziś jest to ok. 400 milionów ton. Nowe technologie w coraz większym stopniu ułatwiają sortowanie odpadów, ale nie pozwalają jeszcze na przetworzenie wszystkich ich rodzajów. Na zwiększeniem możliwości recyklingów takich odpadów pracują inżynierowie z Sieci Badawczej Łukasiewicz i Politechniki Lubelskiej... 

Dlaczego jest tak, że jedni budząc się o świcie są pełni energii i gotowi do pracy, ini natomiast swój pik potencjału osiągają dopiero przed północą? Naukowcy z UW postanowili zbadać co decyduje o naszej produktywności? Okazuje się, że nie tylko chronotyp o tym decyduje, ale również amplituda rytmu okołodobowego. To, z kolei nic innego jak siła z jaką odczuwamy różnicę między godzinami pełnej energii a momentami gdy marzymy o drzemce. 

Kilka wieków temu zawód weterynarza jeszcze nie istniał, a mimo to właściciele majątków potrafili skutecznie dbać o konie, bydło, owce, psy, a nawet... jedwabniki. Na podstawie rachunków gospodarczych z XVI i XVII wieku, badacze z Uniwersytetu Warszawskiego przeanalizowali, w jaki sposób właściciele ziemscy dbali o zdrowie i psychikę zwierząt. Czy ich wskazówki i analizy są wciąż aktualne?

Przybliżamy historię średniowiecznego manuskryptu, które polskie badaczki przetłumaczyły na język angielski. Tekst rzuca nowe światło na islamizację w Starej Dongoli - starożytnej stolicy chrześcijańskiego królestwa makuriańskiego położonego w dzisiejszym Sudanie. Dzięki pracy tłumaczeniowej polskich naukowczyń, możemy dowiedzieć się czegoś więcej z terenu na którym zaszły ogromne zmiany religijne i tym samym kulturowe i jak wyglądał świat średniowiecznego Sudanu.

Myszy polne potrafią przechytrzyć swojego przeciwnika... Podczas ucieczki stosują uniki, zwody i wprowadzają w błąd przeciwnika. Badali to naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak w świecie zwierząt nie tylko myszy stosują oszustwa behawioralne. Wiele gatunków ptaków posiada całą gamę trików, manipulacji i zagrywek np. udając zranienie aby oszukać przeciwnika lub zyskać partnera. 

Na marginesach starodruków można znaleźć wiele ciekawostek. We wczesnej nowożytności obowiązywały zalecenia, aby notować na książkach. Służyły do tego szerokie marginesy. Czasem są to proste notatki dotyczące treści, ale bardzo często również opinie o tekście lub nawet inwektywy pod adresem autora...

Zespół badaczy z kilku polskich ośrodków naukowych pracuje nad materiałami, które mogą zrewolucjonizować sposób zarządzania temperaturą w budynkach. Inspiracją do projektu stały się... skrzydła motyli, zdolne zarówno do niemal całkowitego pochłaniania światła, jak i wyjątkowo skutecznego jego odbijania. Dzięki temu innowacyjnemu podejściu w przyszłości możliwe może być ograniczenie zużycia energii na ogrzewanie i klimatyzację.

Skrzydła motyli, od wieków inspirowały artystów, architektów i konstruktorów, a to wszystko dzięki połączeniu estetyki, funkcjonalności i złożonej mikrostruktury. Do dziś zabezpieczenia na euro, dolarach czy funtach, gdzie elementy optyczne zmieniają barwę pod różnymi kątami, powstały dzięki podglądaniu skrzydeł motyli. Świat przyrody ma jeszcze więcej inspiracji...

Dr Tomasz Michalik z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW pokazuje w pionierskich badaniach, że to, na czym skupiamy wzrok, patrząc na zabytki, może wzbogacić naszą wiedzę o przeszłości, pomóc zrozumieć sposoby jej interpretowania, a także uczynić dziedzictwo archeologiczne przystępnym dla przedstawicieli różnych kultur. 

GARD-EN to projekt, który łączy technologię z miłością do roślin. Został opracowany przez studentów Politechniki Krakowskiej. Stworzyli oni niskobudżetową platformę która pomaga monitorować stan naszych roślin, gdy nie ma nas w domu. 

Polityczni influenserzy istnieli od dawien dawna. Takim przykładem jest czołowy myśliciel epoki oświecenia - Wolter. Pisał teksty uzasadniające rosyjską interwencję wojskową w Polsce. Jak wynika z badań warszawskiego naukowca - dra Jacka Kordela, filozof nie tylko korespondował z Katarzyną II, ale także przygotowywał teksty propagandowe. 

Od ponad dwóch dekad polscy archeolodzy prowadzą badania w Turkmenistanie, koncentrując się głównie na terenie blisko granicy z Iranem i Afganistanem. Ich prace znacząco przyczyniły się do poznania historii regionu, zwłaszcza związanej z zoroastryzmem i świątyniami ognia.

Czy chmiel, znany przede wszystkim z piwa, może stać się bazą dla nowoczesnych preparatów leczniczych? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwać będą naukowcy z Politechniki Warszawskiej i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. 

Komputery kwantowe to przyszłość, a ich zastosowania przyspieszy pracę w wielu dziedzinach. Obecnie polscy naukowcy pracują nad kwantowym przetwarzaniem sygnału. To rozwiązanie pozwoli na super bezpieczną łączność i przyspieszy pracę tradycyjnych komputerów.

Opowiadamy o... bumerangu z Jaskini Obłazowej niedaleko Białki Tatrzańskiej. Okazał się on starszy niż przypuszczaliśmy. To też dowód na bardzo wczesne pojawienie się człowieka na terenie obecnej Polski. 

Od kilku dni Europę Zachodnią - od Portugalii po kraje Morza Śródziemnego - nawiedzają ekstremalnie wysokie temperatury, sięgające nawet do 40 stopni. W świecie antycznym takie zjawiska również miały miejsce. Konstruktorzy w Imperium Rzymskim znali kilka rozwiązań architektonicznych, które dawały ukojenie podczas upalnego lata...