Hej! W najnowszym odcinku nawiązuję do filmu „Norymberga”, który trafi do polskich kin już 28 listopada. Z okazji premiery postanowiłem opowiedzieć tę historię tak, jak wyglądała naprawdę. Dzięki temu — zanim obejrzycie film — będziecie mogli porównać, co wydarzyło się w rzeczywistości, a co jest elementem filmowej fikcji.W 1945 roku w Norymberdze stanęli przed sądem najwyżsi funkcjonariusze III Rzeszy. Najważniejszym z nich był Hermann Göring, były szef Luftwaffe. Na czas procesu przebywał w więzieniu sąsiadującym z Pałacem Sprawiedliwości — pod stałą obserwacją strażników oraz amerykańskiego psychiatry Douglasa Kelley’ego. Kelley przebadał umysły wielu zatrzymanych nazistów, przeprowadził też testy psychologiczne samego Göringa. Czy były dowódca Luftwaffe był genialny, czy tylko niezwykle sprytny? Wśród lekarzy nie było co do tego zgody. W odcinku usłyszycie również, jak Göring i pozostali oskarżeni zareagowali na projekcję filmu prezentującego zbrodnie obozów koncentracyjnych. Opowiem też, kto i w jaki sposób przekazał Göringowi kapsułkę z cyjankiem, to jeden z najbardziej tajemniczych momentów procesu.

Cześć! W najnowszym odcinku zapraszam Was do świata absurdów i zaskakujących rozwiązań. Polska Rzeczpospolita Ludowa była krajem pełnym sprzeczności – hasła władzy nijak miały się do codziennej rzeczywistości. Nawet zwykłe wyjście po zakupy potrafiło być loterią. Najpierw trzeba było swoje "przestać" w kolejce, często nie wiedząc nawet za czym stoją ci wszyscy ludzie. Towarem szczególnie deficytowym był papier toaletowy, dlatego punkty skupu makulatury stały się miejscem wyjątkowo uczęszczanym. Oddając stare gazety czy książki, można było zdobyć ten brakujący element wyposażenia każdej łazienki.W odcinku mówię też o kuchni pełnej braków, podróżach z propagandowym działaczem obok oraz o kultowej książeczce autostopowicza. Jeśli podobał Wam się materiał o absurdach ZSRR, ten również przypadnie Wam do gustu.

Cześć, 9 sierpnia 1945 roku na Nagasaki spadła bomba atomowa. W ciągu kilku sekund miasto, w którym żyło wtedy ponad 240 tysięcy ludzi, zamieniło się w morze ruin. W samym epicentrum wybuchu śmiertelność sięgała ponad 90%. Beton kruszył się jak szkło, a fala uderzeniowa zmiatała wszystko, co stanęło jej na drodze. Tysiące ludzi nie miało żadnych szans na przeżycie.Następnego dnia prezydent Stanów Zjednoczonych wystąpił w telewizji, mówiąc o wielkiej odpowiedzialności Amerykanów za użycie śmiercionośnej broni. Nie wspomniał jednak o Nagasaki. Skupił się na Hiroszimie, mieście, które już trzy dni wcześniej zostało niemal całkowicie zrównane z ziemią. W tym czasie w Nagasaki powstawały pierwsze punkty pomocy. Do miasta zaczęła napływać pomoc z okolicznych regionów. Mieszkańcy pobliskich wiosek przekazywali dary, a lekarze próbowali ratować rannych... często bez leków, sprzętu i sił.Jak wyglądały kolejne dni, tygodnie i miesiące w Nagasaki – w mieście, które przeżyło drugą w historii eksplozję atomową? Tego dowiecie się z najnowszego odcinka serii „Powojnie.”

Cześć! Czy Kaliningrad mógł być litewski? Teoretycznie – tak, przynajmniej jeśli spojrzeć na mapę. Sowiecka enklawa nad Bałtykiem wciśnięta jest między Polskę a Litwę. W praktyce jednak Stalin nie zamierzał przekazywać kontroli nad tym obszarem żadnej innej republice. Kaliningrad miał pozostać rosyjski – jako kluczowa baza sowieckiej marynarki wojennej na Bałtyku.Litwini, szczególnie ci na emigracji, wielokrotnie podnosili temat przynależności terytorium dawnej tzw. Małej Litwy, której część pokrywa się z granicami dzisiejszego obwodu. Państwa zachodnie jednak niespecjalnie były zainteresowane wspieraniem litewskich roszczeń.Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero po śmierci Stalina. Nikita Chruszczow, chcąc zyskać przychylność poszczególnych republik, rozpoczął serię korekt granicznych w obrębie Związku Radzieckiego. W ten sposób Krym trafił pod administrację Kijowa, a przesunięcia granic objęły również republiki kazachską i rosyjską. W planach pojawiły się także zmiany na granicy Litwy i obwodu kaliningradzkiego.Więcej na ten temat opowiadam w najnowszym odcinku serii Powojnie.

Cześć! W czasach, gdy Chiny technologicznie i gospodarczo dogoniły, a miejscami nawet przegoniły Zachód, warto zadać pytanie – jak do tego doszło? Jak kraj, którego produkty jeszcze niedawno kojarzono z tandetą, stał się jednym z najbogatszych na świecie? Początek tej przemiany sięga końca lat 70., gdy przywódca Chińskiej Republiki Ludowej, Deng Xiaoping, zdecydował się przeprowadzić gruntowne reformy. Zmienił podejście do lokalnej przedsiębiorczości i zaczął luzować zasady funkcjonowania wielkich państwowych zakładów. Ich kierownicy z roku na rok otrzymywali coraz większą swobodę. Przekształceniu uległ również sektor bankowy i podatkowy, a tempo reform gwałtownie przyspieszyło na początku lat 90.W tym samym czasie zaczęły rosnąć w siłę pierwsze wielkie chińskie marki, również w branży wysokich technologii. To właśnie wtedy pojawili się tacy gracze jak Huawei i Lenovo. W najnowszym odcinku mojej serii opowiem także o ich początkach.

Cześć! W najnowszym odcinku serii Powojnie poruszam temat niezwykle szeroki i fascynujący: rozpad brytyjskiego imperium kolonialnego.W XIX wieku Wielka Brytania święciła triumfy. Jej potęga wydawała się wieczna – Londyn kontrolował główne szlaki handlowe i rozległe terytoria na niemal każdym kontynencie. Brytyjski wpływ na świat był ogromny. Londyńscy władcy byli panami globu, a ich poddani odnosili sukcesy w nauce, technice i gospodarce.Ten złoty wiek jednak nie trwał wiecznie. W XX wieku imperium zaczęło się chwiać. System, który wydawał się niezniszczalny, stopniowo się sypał. Krok po kroku Londyn tracił kontrolę nad swoimi koloniami, ustępował i przekazywał władzę lokalnym społecznościom. Przełom nastąpił w roku 1960, nazwanym później Rokiem Afryki, kiedy to proces dekolonizacji przyspieszył, a brytyjskie panowanie na Czarnym Lądzie zaczęło rozpadać się niczym domek z kart. Dziś przeanalizuję ten proces. Pokażę krok po kroku, jak wyglądał upadek wielkiego Imperium Brytyjskiego.

Hej! W najnowszym odcinku postanowiłem przyjrzeć się absurdalnym sytuacjom, do jakich dochodziło w Związku Radzieckim. Skupiłem się głównie na wątkach gospodarczych, choć nie tylko. W ZSRR wszystko musiało kręcić się wokół planu i jego założeń. Centralnie sterowana gospodarka rodziła wiele groteskowych scen i decyzji. Producentom często nie zależało na unowocześnianiu swoich fabryk ponieważ liczyło się przede wszystkim to, aby wszystko „zgadzało się” na papierze i z rozkazami płynącymi z Moskwy.W wielkim sowieckim imperium panowała też wszechobecna tajemnica. Zakłady o statusie „ściśle tajne” były tak dobrze ukryte, że nawet ich pracownicy nie zawsze wiedzieli, gdzie dokładnie pracują. Niejawne dokumenty trafiały wyłącznie do wąskiego grona zaufanych dygnitarzy.Za opowiedzenie dowcipu można było trafić do więzienia, a nawet zostać rozstrzelanym. Jakie żarty szczególnie drażniły reżim? O tym opowiadam w najnowszym odcinku.

Hej, 3 października 1990 roku zjednoczenie Niemiec stało się faktem. W związku z rocznicą tego wydarzenia postanowiłem wrócić do wątku niemieckiego w ramach serii Powojnie. Erich Honecker w 1971 roku przejął władzę we Niemieckiej Republice Demokratycznej. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie wsparcie Moskwy. Ojcem Chrzestnym jego politycznego sukcesu był Leonid Breżniew. Przywódca Związku Radzieckiego był przekonany, iż Niemiec będzie mu w pełni posłuszny. Tymczasem Honecker nie zamierzał być w pełni zależny od Kremla. Irytowała go m.in. bezczynność ZSRR w związku z wydarzeniami sierpniowymi w Polsce w 1980 roku. Coraz częściej dawał do zrozumienia, iż nie jest zadowolony z faktu, że Breżniew ma coraz mniej do powiedzenia na Kremlu. Naciskał Sowietów na bardziej zdecydowane reakcje względem tak zwanej kontrrewolucji. Jednocześnie chciał, aby NRD stało się pomostem między wschodem a zachodem. Jak wyglądały bezpośrednie relacje Honeckera i Breżniewa na przestrzeni lat? O tym w najnowszym odcinku.

Cześć! W najnowszym odcinku serii Powojnie nawiązuję do jednego z kluczowych momentów w najnowszej historii Polski. W 1978 roku Papieżem został Polak Karol Wojtyła, który przyjął imię Jana Pawła II. Jedną z jego pierwszych decyzji była zapowiedź pielgrzymki do ojczyzny. Władze PRL nie były tym zachwycone. Na Edwarda Gierka naciskał Breżniew, ostrzegając przed wpuszczeniem Ojca Świętego do Polski. Stawką były nie tylko wpływy Moskwy nad Wisłą, ale też stabilność całego bloku wschodniego.Gierek – przywiązany do swojego wizerunku i pozycji – postąpił jednak inaczej. Zgodził się na wizytę Papieża w czerwcu 1979 roku. Jak się później okazało, był to moment przełomowy. W miastach i miasteczkach, gdzie pojawiał się Jan Paweł II, gromadziły się milionowe tłumy. Dla opozycji był to impuls – znak, że system może nie być wieczny. Symboliczne było spotkanie w Belwederze: Jan Paweł II i I sekretarz PZPR – dwie postaci, dwa światy. Jedna zyskiwała globalny autorytet, druga wyraźnie słabła.Jeśli chcecie poznać więcej szczegółów o tej historycznej pielgrzymce, a potem odwołaniu I sekretarza PZPR Edwarda Gierka zachęcam do wysłuchania najnowszej odsłony mojej serii.

Cześć! W najnowszym odcinku opowiadam o ogromnej grabieży przeprowadzonej przez Sowietów po II wojnie światowej. Tuż za Armią Czerwoną na zajętych terenach pojawiały się tak zwane trofiejne brygady. Ich jedynym zadaniem było wywożenie wszystkiego, co mogło się przydać w Związku Radzieckim.Kradzież prowadzono na gigantyczną skalę, a odpowiednie rozkazy płynęły wprost z Moskwy i od samego Stalina. Sowieci planowali zabrać na wschód niemal wszystko, aby w ten sposób zrekompensować sobie straty wojenne. Ofiarami rabunku byli nie tylko Niemcy, ale też inne narody Europy Środkowo-Wschodniej. Polska również poniosła ogromne straty.Z zakładów na poniemieckich ziemiach, które po wojnie włączono do Polski, znikało niemal wszystko. Najbardziej ucierpiał Górny Śląsk, ale Sowieci wywozili też maszyny i sprzęt z innych regionów kraju. Na nic zdały się skargi polskich komunistów kierowane do Moskwy. Trofiejne brygady rozkręcały tory, demontowały budynki, wywoziły całe hale produkcyjne. Sprzęt, który trafiał na wschód, często jednak niszczał – radzieckie fabryki nie potrafiły z niego korzystać, a wiele maszyn psuło się już w transporcie.Więcej na ten temat dowiecie się z najnowszego odcinka.

Cześć. W związku z ostatnimi wydarzeniami w Polsce postanowiłem przygotować odcinek poświęcony incydentom granicznym, do których dochodziło w czasie zimnej wojny na granicy między NRD a RFN. To właśnie tam przebiegała linia podziału między Wschodem a Zachodem, czyli najważniejsza oś geopolitycznego napięcia w powojennej Europie.Po II wojnie światowej mocarstwa okupacyjne utrzymały obecność wojskową, zabezpieczając swoje strefy wpływów zdobyte w 1945 roku. Wkrótce powstały dwa niemieckie państwa, NRD i RFN wspierane przez Moskwę i Waszyngton. Choć każde z nich miało własne służby graniczne, to granice ochraniały również jednostki armii sojuszniczych. Na tym tle dochodziło do wielu niebezpiecznych incydentów.W najnowszym odcinku przypominam kilka z nich, a w tym m.in. kryzys z października 1961 roku, kiedy Sowieci, we współpracy z władzami NRD, rozpoczęli budowę muru dzielącego Berlin. Nikita Chruszczow próbował w ten sposób zmusić Zachód do uznania legalności NRD. Dotąd państwa zachodnie uznawały jedynie RFN jako reprezentanta narodu niemieckiego. Tymczasem wschodnioniemieccy pogranicznicy zaczęli zatrzymywać amerykańskich dyplomatów na granicy Berlina, co było złamaniem ustaleń z 1945 roku. Uznanie takiej kontroli oznaczałoby de facto akceptację NRD. To doprowadziło do poważnego kryzysu. Przy Checkpoint Charlie stanęły naprzeciw siebie czołgi amerykańskie i sowieckie. Jak zakończyła się ta konfrontacja – o tym opowiem w dalszej części odcinka.

Cześć! W najnowszym odcinku serii Powojnie opowiem Wam o jednym z najtragiczniejszych miejsc w dziejach świata. Tym razem spojrzę na Auschwitz nie przez pryzmat II wojny światowej i niemieckiej fabryki śmierci, lecz tego, co działo się tam tuż po wyzwoleniu obozu przez Armię Czerwoną. To temat praktycznie nieobecny w polskich mediach, a wydarzyło się naprawdę wiele.Sowieci utworzyli w Auschwitz obóz jeniecki dla Niemców. Na terenie kompleksu powstał też ogromny szpital, w którym byli więźniowie próbowali odzyskać siły po pobycie w tym piekle. Lekarze walczyli o życie ludzi wycieńczonych gruźlicą, zapaleniem płuc i chorobą głodową. A co stało się z ciałami ofiar pozostawionymi w obozie? Czy odbyły się pogrzeby w Auschwitz-Birkenau? Jaki los spotkał dzieci-sieroty, które w niemieckiej fabryce śmierci straciły rodziców?Na te pytania odpowiem w dzisiejszym odcinku.

Hej! Z okazji zbliżającej się rocznicy wybuchu II wojny światowej przygotowałem odcinek o jej ostatnim akcie. W lipcu 1945 roku do zrujnowanej stolicy Niemiec zjechali trzej przywódcy zwycięskich mocarstw: Truman, Stalin i Churchill. Większość kluczowych kwestii była już omawiana wcześniej – w Teheranie i Jałcie – lecz nadal nierozstrzygnięta pozostawała sprawa zachodniej granicy Polski.W trakcie obrad do amerykańskiej delegacji dotarła wieść o udanej próbie nuklearnej na pustyni w Nowym Meksyku. Truman i Churchill byli przekonani, że ta nowa broń doda im argumentów w negocjacjach z Sowietami, którzy coraz śmielej umacniali się w Europie Środkowo-Wschodniej. Tymczasem Stalin, gdy tylko usłyszał od Amerykanina o „nowej potędze”, zachował kamienną twarz. Sprawiał wrażenie, jakby zupełnie się tym nie przejął. Dlaczego? O tym – i o wielu innych kulisach konferencji – opowiem w najnowszym odcinku serii Powojnie.

Hej! W najnowszym odcinku serii Powojnie poruszam zapomniany epizod współczesnej historii – amerykańską inwazję na Grenadę. Ta niewielka karaibska wyspa trafiła na nagłówki gazet, gdy Stany Zjednoczone zdecydowały się siłą wymusić tam zmianę władzy.Grenada coraz bardziej przypominała Kubę – jej przywódcy zacieśniali relacje z Moskwą i przede wszystkim z reżimem Fidela Castro. Sam Castro był bliskim przyjacielem lidera grenadyjskiej rewolucji – Maurice’a Bishopa. To budziło rosnące zaniepokojenie w Białym Domu, zwłaszcza po podpisaniu umowy z ZSRR na dostawy broni.Sytuacja zaostrzyła się po zamachu stanu, który wyniósł do władzy jeszcze bardziej prosowiecką frakcję. Waszyngton uznał, że nie może dłużej zwlekać. Prezydent Ronald Reagan dał zielone światło do przeprowadzenia operacji Urgent Fury – „Nagła Furia” miała powstrzymać rozwój kolejnego sojusznika bloku wschodniego tuż pod nosem USA. w filmie.

W najnowszym odcinku serii „Powojnie” opowiadam o Libii rządzonej przez Muamara Kaddafiego. Przedstawiam historię tego kraju od początku XX wieku oraz drogę, która doprowadziła do przewrotu i przejęcia władzy przez młodego wojskowego.nOpisuję pierwsze lata jego rządów – czas reform i radykalnych zmian. Prawo podporządkowano zasadom islamu, a kościoły przekształcano w meczety. Monarchiści i zwolennicy dawnego ustroju trafiali do więzień. Równocześnie ruszyły ambitne projekty infrastrukturalne – powstawały nowe szkoły, szpitale i drogi. Edukacja i opieka zdrowotna stały się bezpłatne. Środki na te inwestycje pochodziły z gigantycznych dochodów z ropy, które wcześniej trafiały głównie do kieszeni elit i otoczenia libijskiego króla. Kaddafi miał inną filozofię – uznał, że większa część zysków powinna trafiać do społeczeństwa. Jednym z największych przedsięwzięć jego epoki była Wielka Sztuczna Rzeka – monumentalny system rurociągów i zbiorników, który miał dostarczać wodę spod Sahary do największych libijskich miast. Był to projekt budzący podziw na całym świecie.Więcej na ten temat w najnowszym odcinku – zapraszam do słuchania!

Hej! W najnowszym odcinku serii „Powojnie” zaglądam do portfela najpotężniejszego człowieka w historii Związku Radzieckiego – Józefa Stalina. W wielu rankingach wymienia się go jako jednego z najbogatszych ludzi w dziejach świata. To, co należało do ZSRR, było de facto jego własnością. Postanowiłem jednak przyjrzeć się bliżej jego osobistemu majątkowi.Po śmierci Stalina służby kontrolowane przez Berię przeprowadziły szczegółową inwentaryzację jego skarbców, szaf i sejfów, szukając oznak ogromnego bogactwa. Wyniki tej kontroli zaskoczyły nawet najbardziej skrupulatnych urzędników. Co znaleźli? Jaki majątek odziedziczyli krewni i dzieci dyktatora? Czy Stalin naprawdę był człowiekiem bogatym?Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w najnowszym odcinku serii Powojnie.

Cześć. 81 lat temu Warszawa podjęła walkę o wolność. Polacy, zwłaszcza młodzi, chcieli wyzwolić stolicę, serce ojczyzny i samodzielnie wypędzić Niemców. Sowieci byli już blisko, więc zgodnie z planem Armii Krajowej to Polacy mieli być gospodarzami, kiedy Rosjanie wkroczą do miasta. Niestety ten plan się nie powiódł. Niemcy rzucili do Warszawy dodatkowe siły, aby brutalnie stłumić powstanie. Hitler wydał rozkaz: Warszawa ma przestać istnieć. Ustnie przekazał polecenie Himmlerowi, a ten rozesłał wytyczne wśród niemieckiego dowództwa. Rozkaz był prosty: nie oglądać się na żadne konwencje międzynarodowe. Celami mieli być nie tylko powstańcy, ale wszyscy mieszkańcy. Rozpoczęła się rzeź... prawdziwe piekło na ziemi, zwłaszcza na Woli i Ochocie. Każdego dnia ginęły setki ludzi. Karabiny wymierzone były w kobiety, dzieci i starców.Po upadku powstania Niemcy przystąpili do systematycznego niszczenia miasta. Specjalne oddziały wysadzały w powietrze i podpalały dom po domu, ulicę po ulicy. Warszawa zamieniła się w jedno wielkie gruzowisko.Dziś, 81 lat po tamtych wydarzeniach, sprawdzam powojenne losy tych, którzy byli odpowiedzialni za tę zbrodnię. Niestety większość nigdy nie odpowiedziała za swoje czyny. Albo brakowało dowodów, albo kryły ich zachodnie służby. Więcej usłyszycie w dzisiejszym materiale.

Cześć! W najnowszym odcinku „Powojnie” postanowiłem zająć się wątkiem, który w polskiej literaturze i Internecie jest wciąż słabo znany – chodzi o kontakty Ukraińców z zachodnimi służbami wywiadowczymi po II wojnie światowej. A skala tej współpracy była naprawdę spora. Działacze Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów po wojnie nawiązali ścisłe relacje z wywiadami Zachodu. Co ważne, te kontakty przebiegały dwutorowo – podobnie jak politycznie podzielone było środowisko ukraińskiej emigracji. Jedna frakcja zdobyła zaufanie Amerykanów, druga współpracowała z Brytyjczykami, Niemcami i Włochami. Z kim ostatecznie związał się Bandera? Tego dowiecie się, oglądając najnowszy odcinek serii „Powojnie”.Wiem, że wiele osób prosi o przypomnienie zbrodni wołyńskiej – i to słusznie, bo to temat niezwykle ważny, a dziś coraz częściej obecny w naszej debacie publicznej. Ja jednak, zgodnie z profilem „Powojnia”, koncentruję się na mniej znanych wątkach powojennej historii świata. Opowieść o współpracy ukraińskich nacjonalistów z zachodnimi wywiadami to bez wątpienia jeden z nich.

Hej! W najnowszym odcinku serii „Powojnie” zapraszam Was do poznania tematu wakacji w PRL. Podejście do urlopu – zwłaszcza zagranicznego – wyglądało w tamtych czasach zupełnie inaczej niż dziś. Polscy turyści rzadziej myśleli o zwiedzaniu, a częściej… o podreperowaniu domowego budżetu. Popularne stały się tzw. wyjazdy „na handel”. W bagażach lądowało wszystko, co tylko dało się sprzedać za granicą. Najczęściej podróżowano do krajów bloku wschodniego: ZSRR, Bułgarii, Rumunii, na Węgry czy do NRD. W filmie omawiam niemal wszystkie popularne destynacje, w tym również Grecję, Turcję, Francję i Hiszpanię. Na wschodzie hitem były jeansy, na południu – kryształy. A pomysłowość turystów w przemycie towarów naprawdę potrafiła zaskoczyć.Więcej o tym – w materiale!

Hej, w najnowszej odsłonie mojej serii kontynuuję wątek życia codziennego w Polsce za czasów kolejnych przywódców PRL. Tym razem pokażę, jak wyglądała codzienność za rządów Władysława Gomułki. Polacy po 1956 roku i tak zwanym „Październiku” wierzyli, że ich sytuacja wreszcie się poprawi. Po czasach siermiężnego stalinizmu i marazmu epoki Bieruta przywódcą kraju został – jak się wtedy wielu wydawało – człowiek, który doskonale rozumiał ich problemy. W końcu sam kilka lat wcześniej padł ofiarą czystek w partii. Widział też skutki kolektywizacji na Ukrainie. Tymczasem szybko okazało się, że wielkiej poprawy nie będzie. Państwo ponownie zaczęło stawiać na rozwój przemysłu ciężkiego, zaniedbując potrzeby społeczeństwa. Panoszyła się bieda. Aby zdobyć mięso, trzeba było często stać w kolejce całą noc – i to wcale nie gwarantowało sukcesu. Mimo wszystko pojawiały się pierwsze zwiastuny lepszego życia. Po raz pierwszy w polskich domach zaczęły pojawiać się pralki, lodówki i telewizory. Po ulicach jeździło coraz więcej samochodów, a w tym przede wszystkim nieśmiertelna Syrena. Choć auto często miewało awarie, marzenie milionów Polaków o własnych czterech kółkach wreszcie zaczęło się spełniać. Jeśli jesteście ciekawi, jak wyglądało życie w Polsce na przełomie lat 50. i 60., zapraszam Was na najnowszy odcinek mojej serii.