Samozatrudnieni to prawdziwi przedsiębiorcy czy spryciarze korzystający z luki podatkowej? Czy Polskę zalała wielka fala przedsiębiorczości po wprowadzeniu podatku liniowego dla przedsiębiorców? Gdzie leży granica między faktyczną przedsiębiorczością a fikcyjnym samozatrudnieniem? Jak wygląda skala tego zjawiska w Polsce na tle innych krajów? Ile społeczeństwo faktycznie traci na optymalizacji podatkowej – i czy koszt ten jest rzeczywiście znaczący? Na ile stawka podatku liniowego dla przedsiębiorców jest efektem ekonomicznej kalkulacji, a na ile kopiowaniem zagranicznych wzorców? Czy preferencje podatkowe dla samozatrudnionych rzeczywiście pobudzają innowacyjność i wzrost gospodarczy? A może korzystają na nich tylko najbogatsi? Jak podatki wpływają na nasze decyzje zawodowe? Ile działalności gospodarczych nie zatrudnia pracowników?
Odpowiedzi szukamy z ekonomistką Justyną Klejdysz (Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium) w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza) i Joanna Tyrowicz (GRAPE).
Justyna Klejdysz jest doktorantką na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium oraz współpracuje z Instytutem Badań Gospodarczych (IFO). Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na podatkach, transferach społecznych oraz postawach wobec polityk publicznych. Interesuje się także zastosowaniem przetwarzania języka naturalnego (NLP) w badaniach ekonomicznych.
🕰️ CZASÓWKA:
0:00 Unikanie podatków i składek
03:34 Opodatkowanie działalności gospodarczej w Polsce
07:54 Jednoosobowa działalność i kontrakty
11:36 Formy samozatrudnienia i ich skutki
15:04 Korzyści niższego opodatkowania firm
17:37 Reforma podatkowa: jednolita stawka PIT
22:26 Wpływ systemu podatkowego na przedsiębiorczość
23:58 Ewolucja dystorsji systemu podatkowego
28:32 Plany rozwojowe vs. rzeczywistość
32:16 Krytyka testu przedsiębiorcy
36:05 Wpływ podatku liniowego na budżet
37:26 Niższy podatek zwiększa wpływy
41:20 Fikcyjne samozatrudnienie: skala problemu
45:41 Fikcyjna działalność gospodarcza.
49:56 Historia Liczby 19% w podatkach
51:40 Debata o liczbie 19 i jej znaczeniu
Prowadzenie: Patrycja Maciejewicz & Joanna Tyrowicz
Montaż, opis, postprodukcja: Maximilian Nosal
ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.
Co decyduje o tym, czy firmy są ekologiczne? Czym są zielone inwestycje? Jak rozpoznać greenwashing? Ile może zyskać biznes na przejściu z brunatnej na zielona stronę mocy? Czy banki grają w zielone? Jak mogą przyspieszyć transformację energetyczną? Co ma kredyt do klimatu? Tańszy pieniądz na zielone inwestycje? Droższe finansowanie dla nieekologicznych przedsiębiorstw albo twarda odmowa kredytowania?
Czym dla przemysłu jest scenariusz covidowy i czy da się go powtórzyć bez pandemii? Jak zmiany klimatyczne przekładają się na gospodarkę? Na czym oprzeć wzrost gospodarczy, żeby był bardziej zielony? Jaką rolę mają do odegrania banki centralne? Czy mogą zachęcić banki komercyjne do zazielenienia akcji kredytowych? Oraz czy Tesla jest zieloną firmą? Ile kilometrów trzeba przejechać jej autem, żeby emisja wyszła na zero?
O przyszłości zielonej bankowości rozmawiamy z ekonomistą Marcinem Kacperczykiem. Zaprasza: Joanna Tyrowicz.
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:17 Zielona ekonomia
8:06 Kredyt & klimat
12:31 Greenwashing
17:15 Mała stabilizacja
22:36 Banki centralne w grze
27:28 Związane ręce
32:12 Zielona Tesla?
38:51 Trendy
42:24 Brunatne ryzyko
48:51 Numerek
50:16 Zakończenie
🔗 STRONA ODCINKA:
https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek16-WWW
Wiele osób wierzy, że nowa technologia uratuje środowisko, ale czy nasza planeta ma wystarczająco dużo zasobów, aby sprostać temu rozwojowi? Czy przekroczyliśmy już tę granicę? Odpowiedzi szukamy z Karoliną Safarzyńską z Uniwersytetu Warszawskiego w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).
Skąd wiemy, które produkty pochodzą ze źródeł etycznych i ekologicznych, a które nie? Gdzie jest granica ponownego użycia i recyklingu? Czy nasza planeta ma wystarczająco dużo zasobów, aby stworzyć technologię, która pozwoli nam osiągnąć neutralność węglową lub ujemną emisję dwutlenku węgla? Dlaczego czujemy potrzebę ciągłego kupowania najnowszych produktów, nawet jeśli stare nadal spełniają nasze wymagania? Jak obecny klimat ma się do prognoz sprzed lat? W jaki sposób osobiście usprawiedliwiamy nasz negatywny wpływ na środowisko? I co najważniejsze – co możemy zrobić już teraz, aby przestać niszczyć środowisko?
Do posłuchania!
🕰️ CZASÓWKA:
0:00 - Intro
0:42 - Czy wzrost gospodarczy ma granicę?
4:02 - Czym jest gospodarka obieguzamkniętego?
12:06 - Których materiałów nie da sięprzerobić?
18:20 - Rozumowanie wybielające sumienie
25:10 - Badania dotyczące gospodarki obieguzamkniętego
33:37 - Skąd wiemy, które produkty sąetyczne?
41:11 - Liczba odcinka / Outro
Prowadzenie: Patrycja Maciejewicz & Joanna Tyrowicz
Montaż, opis i postprodukcja: Maximilian Nosal
Prywatyzacja państwowych przedsiębiorstw wyszła nam bokiem czy na dobre? Ratowano co się da czy wyprzedawano jak leci? Kto na niej zyskał, kto stracił? Czy wiemy co, komu i za ile sprzedaliśmy? Jak potoczyły się losy sprywatyzowanych firm? Czy błędy centralnego planisty w PRL miały wpływ na rozwój firm, a nawet całych regionów w wolnej Polsce? Ile prawdy jest w spiskowych teoriach, że liberałowie rozkradli, Niemiec wykupił, a wolny rynek dobił? Jak potoczyła się prywatyzacja w innych państwach postkomunistycznych? Co do tego wszystkiego ma unikatowa lista polskich przedsiębiorstw z 1988 roku? Oraz kim był kapitan Nemo z Armii Krajowej? Odpowiedzi tłoczymy z danych wraz z Janem Hagemejerem. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.
⏱ CZASÓWKA:
◼︎00:40 Tajemnicza lista
◼︎10:40 Po nitce do kłębka
◼︎14:16 Kto przetrwał, kto padł?
◼︎17:10 Liberałowie rozkradli?
◼︎22:04 Przyszedł Niemiec i wykupił?
◼︎30:13 Długie cienie PRL
◼︎34:06 Oskarżony wolny rynek
◼︎40:24 Kim był kapitan Nemo?
◼︎42:25 Podziękowania
📚 ŹRÓDŁA:
◼︎„Długie cienie przeszłości” JanHagemejer & Joanna Tyrowicz – https://grape.org.pl/news/dlugie-cienie-przeszlosci
◼︎Projekt: prywatyzacja – https://grape.org.pl/project/prywatyzacja-privatization
◼︎„Central planning castslong shadows: new evidence on misallocation and growth” Jan Hagemejer &Joanna Tyrowicz – https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1060586X.2022.2097458
◼︎„Structural change andmisallocation: Firm-level evidence from Poland” Jan Hagemejer & JoannaTyrowicz – https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ecot.12260
◼︎„A new instrument formeasuring the local causal effect of privatization on firm performance” JanHagemejer & Joanna Tyrowicz – https://gnpje.sgh.waw.pl/A-New-Instrument-for-Measuring-the-Local-Causal-Effect-of-Privatisation-on-Firm-Performance,125465,0,2.html
◼︎„Are Rushed PrivatizationsSubstandard? Analyzing Firm-Level Privatization under Fiscal Pressure” JanHagemejer, Jan Svejnar & Joanna Tyrowicz – https://docs.iza.org/dp11517.pdf
Jak zapamiętaliśmy okres polskiej transformacji gospodarczej po 1989 roku? Czy był to powrót do normalności? Szansa na rozwinięcie skrzydeł? Jak byli pracownicy prywatyzowanych przedsiębiorstw zapamiętali ten czas? Uważają, że żyje im się dziś lepiej? A może oceniają prywatyzację jako wielką katastrofę? Ktokolwiek w ogóle wspomina transformację pozytywnie?
Czy w naszej opinii transformacja gospodarcza dokonywała się za szybko? Zagraniczni inwestorzy przyjechali, wykupili, zwolnili i zamknęli? Jak ich przyjmowaliśmy? Mieliśmy kompleks prowincjonalności? Jak wspominamy koreańskich inwestorów, a jak francuskich? Naprawdę wystarczyło znać angielski, żeby dostać pracę i podwyżkę w prywatyzowanych przedsiębiorstwach? Dlaczego pracownicy prywatyzowanych przedsiębiorstw źle wspominamy znających języki obce ekspatów zatrudnianych w prywatyzowanych przedsiębiorstwach? Po co pan Konstanty nauczył się naprawiać włoskie maszyny w zakładach Wedla i jak pomogło to przedsiębiorstwu? Co zobaczył dyrektor FSO w japońskiej fabryce? Jak kolorowa pościel przyczyniła się do bankructwa państwowego zakładu?
Co wiemy o polskiej transformacji? Czego nie było widać z Warszawy? Co się działo z prywatyzowanymi fabrykami? Gdzie się podziały archiwa państwowych przedsiębiorstw? Kto zbierał dane o prywatyzowanych zakładach i dlaczego nie Ministerstwo Przekształceń Własnościowych? Dlaczego nie wiemy, co wydarzyło się z niektórymi państwowymi kopalniami czy mleczarniami? Dlaczego część zwalnianych pracowników bunkrowała dokumentacje w swojej piwnicy?
Jak zmienia się nasz stosunek do transformacji gospodarczej? Jak ewoluują nasze oceny? Od czego są zależne? Jak na nie wpływa aktualna sytuacja ekonomiczna? Co zmieniło wejście Polski do Unii Europejskiej? Czy pamięć transformacji może się jeszcze zmienić? Inaczej będą o niej mówić następne pokolenia?
Odpowiedzi szukamy z Joanną Wawrzyniak z Uniwersytetu Warszawskiego w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE). Do posłuchania!
Automatyzacja, robotyzacja, sztuczna inteligencja – jak zmieniają rynek pracy? Czy rewolucja technologiczna dokonuje się na naszych oczach? Powinniśmy pytać, nie czy, ale kiedy w pracy zastąpi nas sztuczna inteligencja? Grozi nam bezrobocie technologiczne? Czeka nas obniżka płac? Co to wszystko oznacza dla biznesu? Zmiany dotkną tylko niektóre branże czy całe sektory gospodarki? Znikną firmy, których nie będzie stać na inwestycje w nowe technologię? Jak te zmiany mogą przełożyć się na całą gospodarkę? Czy zamiast przyśpieszyć rozwój gospodarczy, mogą go wyhamować? Spowodują wzrost nierówności? Jaka powinna być rola państwa? Ma być hamulcowym, który pilnuje by przypływ równo podnosił wszystkie łodzie, czy tylko milczącym obserwatorem reagującym na zmiany programami osłonowymi? O to wszystko pytamy ekonomistę Lucasa van der Velde. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.
🔗 STRONA ODCINKA:
https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek14-WWW
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:39 Rewolucja u bram
7:23 Chleb & kafelki
11:42 Szansa czy zagrożenie?
18:22 Gospodarka.ai
22:51 Hamulcowy
26:58 Numerek
31:53 Zakończenie
Ile i jakie miejsca pracy może zastąpić AI? A może jedynie wykona za nas te zadania, które są rutynowe, nudne i nieatrakcyjne, zostawiając więcej przestrzeni na rozwój i kreatywność? Czy sztuczna inteligencja "zabierze nam pracę"? Czeka nas "AI rewolucja", czy raczej ewolucja? Co ekonomiści wiedzą o AI i jej potencjalnym wpływie na gospodarkę? Jak w ogóle bada się przyszłość AI? Na nasze pytania odpowiada Jaromir Nosal z Boston College w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).
Czy odpowiednio zintegrowana sztuczna inteligencja znacząco zwiększy produktywność i pobudzi gospodarkę? Jeśli AI odbierze komuś pracę, czy może jednocześnie stworzyć inną dla tej samej osoby? Jak sztuczna inteligencja może wspierać kluczowe decyzje? Czy wyeliminuje ludzkie błędy, które w innym przypadku mogłyby doprowadzić do katastrofy? Jak bardzo powszechna może się stać AI na świecie i ile czasu potrzeba ma jej globalne wdrożenie i integrację?
Jak modeluje się wpływ sztucznej inteligencji na naszą pracę i PKB? Czy znamy już granice możliwości sztucznej inteligencji, czy dopiero zaczynamy je odkrywać? Czy któreś segmenty lub branże są bardziej podatne na wpływ AI? Jak wzrost produktywności w sektorze AI wpływa na inne sektory gospodarki? Czego jeszcze o AI nie wiemy i jak te ograniczenia w danych wpływają na prognozowanie przyszłości rozwoju sztucznej inteligencji?
Do posłuchania!
🕰️ CZASÓWKA:
0:00 - Intro
0:46 - Czego nie wiemy o sztucznej inteligencji?
5:05 - Algorytmy automatyzowania prac
7:37 - Mierzenie wpływu sztucznej inteligencji
12:27 - Miejsca pracy najbardziej narażone na wpływ AI
16:23 - Co o AI już wiemy?
20:11 - Nowe modele badania wpływu AI na PKB i rynek pracy
32:36 - Źródła danych do badań AI
39:50 - Czas potrzebny na globalne wdrożenie i integrację AI
49:49 - Szanse na pozytywny wpływ AI
57:42 - Liczba odcinka / Outro
Co decyduje o tym, jak się nam żyje? Czym jest dobrobyt i jak go mierzymy? Czy jakość powietrza i ochrony zdrowia mają znaczenie? Co dobrobyt ma wspólnego z produktywnością? Dlaczego Niemcy są bardziej produktywne od Polski? Czy rządy prawa robią różnicę? Czy podwyżka płacy minimalnej może coś zmienić? Dlaczego bankructw firm powinno być jak najwięcej? Oraz jakie jest najbardziej produktywne miejsce na świecie? O to wszystko pytamy ekonomistę Marka Ignaszaka. Zapraszają: Piotr Żoch & Jakub Bodziony (Kultura Liberalna).
🔗 STRONA ODCINKA:
https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek15-WWW
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:44 Dobrobyt
5:41 Praworządność
7:55 Menedżerowie
11:04 Nieproduktywni
14:09 Nowy Jork
20:07 Bankrutuj
25:34 Państwo
30:35 Rodzina
35:23 Płace
41:06 Numerek
46:07 Zakończenie
📚 ŹRÓDŁA:
● Paths and Drivers ofProductivity Growth in Poland – World Bank:https://www.worldbank.org/en/country/poland/publication/productivity
● What Drives Differences inManagement Practices? – Nicholas Bloom, Erik Brynjolfsson, Lucia Foster, RonJarmin, Megha Patnaik, Itay Saporta-Eksten, John Van Reenen: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.20170491
● Reallocation, Firm Turnover,and Efficiency: Selection on Productivity or Profitability? – Lucia Foster,John Haltiwanger, Chad Syverson: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.98.1.394
● Reallocation Effects of theMinimum Wage – Christian Dustmann, Attila Lindner, Uta Schönberg, MatthiasUmkehrer, Philipp vom Berge: https://academic.oup.com/qje/article/137/1/267/6355463
● The Allocation of Talent andU.S. Economic Growth – Chang-Tai Hsieh, Erik Hurst, Charles I. Jones, Peter J.Klenow: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.3982/ECTA11427
Czy wszyscy pracujemy w „globalnej wiosce”? Co nam daje, a co odbiera globalizacja? Czy kraje mogą jeszcze być samowystarczalne? Jak globalizacja wpływa na miejsca pracy? Czy nasza wypłata może zależeć od decyzji po drugiej stronie świata? Odpowiedzi szukamy z Aleksandrą Parteką z Politechniki Gdańskiej w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: PatrycjaMaciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).
Co składa się na wartość produktu i jak ma się do niej koszt produkcji? Jak globalizacja wpłynęła na ceny i dostępność produktów? Czy warto przenosić nasze fabryki do innychkrajów? Zyski z optymalizacji a koszty społeczne - jak się rozkładają? Czym jest krzywa uśmiechu i gdzie najlepiej się na niej znaleźć? Czy Polska pozostaje w tyle za resztą Europy, czy raczej wysuwa się na czoło? Chcemy, aby zagraniczne firmy zatrudniały naszych pracowników? W jakim stopniu naszą pracę można zastąpić? I które prace, jeśli w ogóle, chcielibyśmy zastąpić? Czy sztuczna inteligencja to wielka rewolucja czy tylko naturalna ewolucja? W których sektorach zatrudnienia występują największe nierówności? Jaka jest rola polityk publicznych w łagodzeniu negatywnych skutków globalizacji i wspieraniu gospodarki? Jak bardzo polska gospodarka jest zintegrowana z globalnymi łańcuchami wartości – czy to tylko handel, czy coś więcej?
Do posłuchania!
🕰️ CZASÓWKA:
00:00 - Intro
00:49 - Czy wszyscypracujemy na globalnym łańcuchu?
08:40 – Co składa się nawartość produktu?
09:56 - Krzywa uśmiechu
11:28 - Gdzie jest Polskana krzywej uśmiechu?
19:30 - Korzyści i kosztyglobalizacji
27:27 - Praca w różnychsektorach
32:31 - W którychbranżach prace są zastępowalne?
35:17 - Historie sukcesów
39:16 - Jak globalizacjamiejsc pracy wpływa na nierówności?
53:28 - Historia ofabryce samochodów
1:01:29 - Liczba odcinka
Montaż, opis i grafika: Maksymilian Nosal
Czy wydatki rządowe pomagają gospodarce? Jak przekładają się na wzrost gospodarczy? Jak szybko widzimy efekty? Szykowanie się państwa na wojnę rozpędza gospodarkę?Wzrost publicznych wydatków pozwala przezwyciężyć kryzys? Odpowiedzi szukamy z ekonomistą Piotrem Żochem w tym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Magdalena Smyk-Szymańska & Marcin Bojanowski.
🔗 STRONAODCINKA:
https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek28-WWW
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:31 Napęd
3:08 Kopanie rowów
8:13 Mnożnik
15:53 Zbrojenia
21:32 Finansowanie
29:24 Wojna
37:29 New Deal
43:50 Bohaterka
48:49 Numerek
51:48 Zakończenie
Podatek katastralny – wielki nieobecny polityki mieszkaniowej w Polsce? Jakie nadzieje karmi, jakie lęki podsyca? Czy jego wprowadzenie to atak na święte prawo właśności? Odpowiedzi szukamy z Adamem Czerniakiem z SGH w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych.Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).
Co w ogóle wiemy o rynku mieszkaniowym w Polsce? Kto ma mieszkanie na własność, kto je wynajmuje, kto spłaca kredyt mieszkaniowy? Jak liczne są to grupy? Jaką jest średnia wartość nieruchomości w Polsce? Ile osób ma po 5-6 i więcej mieszkań?
Czy majątek mieszkaniowy w Polsce jest nierówno rozłożony? Jak wypadamy na tle innych państw europejskich? Dlaczego najnowsze dane na ten temat pochodzą sprzed 8 lat? Z jakiego powodu Polska jako jedyne państwo UE zrezygnowała z udziału w badaniu nierówności majątkowych? Kto podjął taką decyzję?
Czy system opodatkowania nieruchomości jest w Polsce efektywny? Jakie podatki płacimy od domów i mieszkań? Kto ustala ich wysokość? Od czego ona zależy? Czy powinniśmyzmienić system opodatkowania nieruchomości? Co to jest kataster? Po co nam rejestr wartości nieruchomości? Dlaczego bez niego trudno wprowadzić podatek katastralny? Czy przy jego wprowadzeniu brać pod uwagę powinniśmy wartość rynkową czy wartość czynszową nieruchomości? Jak to robią Francuzi, a jak Irlandczycy? W czym przy katastrze może nam pomóc sztuczna inteligencja?
Czy opodatkowanie trzeciego i każdego kolejnego mieszkania jest w ogóle możliwe? Która to jest ta trzecia nieruchomość? Nasze mieszkanie, to które wynajmujemy czy dom odziedziczony po dziadkach? Ile powinien wynosić podatek katastralny, żeby zbierać z niego tyle samo, co z obowiązującego podatku od nieruchomości? W kogo może rykoszetem uderzyć podatek katastralny? Jak wpłynie na rynek najmu nieruchomości? Ceny nieruchomości rosną szybciej niż nasze dochody?
Do posłuchania!
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:43 Majątek mieszkaniowy w Polsce?
10:32 Ile Polacy mają mieszkań?
15:07 Co to jest kataster?
25:59 Podatek katastralny – za czy przeciw?
33:49 Podatek katastralny od trzeciego mieszkania
41:38 Scenariusze po wprowadzeniu podatku katastralnego
50:40 Sprawiedliwość społeczna
56:52 Zaufanie do państwa
1:05:00 Niedasizm
1:13:53 Podsumowanie: numerek odcinka
Historycznie niskie bezrobocie, rekordowe zatrudnienie – jest tak dobrze, jak pokazują oficjalne statystyki? Możemy ogłaszać koniec bezrobocia w Polsce? Ile zajmuje znalezienie pracy i dlaczego wciąż tak długo? Co się zmieniło na rynku pracy przez ostatnie 30 lat? Odpowiedzi szukamy z prof. Igą Magdą w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.
🔗 STRONA ODCINKA:
https://grape.org.pl/news/podcast-grape-koniec-bezrobocia-w-polsce
Zmęczeni, przeciążeni, niedospani – czy uczniowie śpią jakoś inaczej? Dłuższy sen robi różnicę? A jeśli tak, to jaką? Przekłada się na wyniki w szkole? Poprawia samopoczucie? Chodzi tylko o długość, czy też o jakość spania? Co zmienia przesunięcie pierwszego dzwonka o godzinę? O to wszystko pytamynaszego gościa Jana Lutyńskiego. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.
🔗 STRONA ODCINKA:
https://grape.org.pl/news/podcast-grape-bezsennosc-w-szkole
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:46 Kto śpi na lekcjach?
2:38 Wersja rodziców
5:33 Pierwszy dzwonek
9:04 25 minut dłużej
13:00 Lekcja pierwsza
14:53 Jak się wyspać?
17:40 Po co nam sen?
21:37 Drzemka
24:51 Number of the day
25:43 Zakończenie
📚 ŹRÓDŁA:
◼︎Raport NationalSleep Fundation: https://www.sleepfoundation.org/wp-content/uploads/2018/10/Highlights_facts_06.pdf
◼︎Changing Times:Findings From the First Longitudinal Study of Later High School Start Times – Kyla Wahistrom: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/019263650208663302?journalCode=buld
◼︎Later School StartTime Is Associated with Improved Sleep and Daytime Functioning in Adolescents – Julie Boergers, Christopher Gable, Judith Owens: https://journals.lww.com/jrnldbp/Abstract/2014/01000/Later_School_Start_Time_Is_Associated_with.2.aspx
◼︎A’s from Zzzz’s? The CausalEffect of School Start Time on the Academic Achievement of Adolescents – Scott E. Carrell, Teny Maghakian, James E. West: https://pubs.aeaweb.org/doi/pdfplus/10.1257/pol.3.3.62
◼︎Felieton Pierwszy dzwonek – Jan Lutyński:https://grape.org.pl/news/pierwszy-dzwonek
Jak długa droga dzieli ubogich od bogatych? Co pokazują oficjalne statystyki i dlaczego nie pokazują wszystkiego? Jak duże są różnice i z czego wynikają? Prywatyzacja, liberalizacja, deregulacja i globalizacja – czy to one stały za rosnącymi nierównościami? Co zmieniła pandemia i inflacja? Jak wypada Polska na tle innych państw naszego regionu? Odpowiedzi szukamy z ekonomistą prof. Michałem Brzezińskim w podcaście GRAPE | Tłoczone z danych „Prawda o nierównościach w Polsce”. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.
W tym odcinku Podcastu GRAPE | Tłoczone z danych sprawdzamy, jak zmieniały się nierówności dochodowe i majątkowe w Polsce od 1989 roku. Szukamy głównych przyczyn wzrostu nierówności i pytamy, na ile oficjalne statystyki dobrze odzwierciedlają rzeczywistość. Kto mieści się w 1% procencie najbogatszych?
Omawiamy też skuteczność polityk redystrybucyjnych, takich jak system podatkowy i transfery socjalne, w łagodzeniu nierówności. Sprawdzamy, czy owoce wzrostu gospodarczego po 1989 roku były równo dzielone, a jeśli nie, kto zyskał, a kto stracił?
🔗 STRONA ODCINKA:
https://grape.org.pl/news/podcast-grape-prawda-o-nierownosciach-w-polsce
⏱ CZASÓWKA:
0:00Początek
0:45 Stan nierówności
3:32 Prawda i statystyki
5:45 Na tropie bogaczy
7:28 Jak jest?
10:05 Brak danych
11:36 Inna droga
16:05 Wschód – Zachód
19:51 Terapia szokowa
23:34 Co kto lubi
28:34 500+ pomogło?
30:49 Numerek
33:52 Zakończenie
Podoba Ci się nasz podcast? Będziemy wdzięczni za zostawienie oceny i komentarza! Dziękujemy!
Czym jest inflacja chciwości? Czy za wzrost cen odpowiadają przedsiębiorcy? A jeśli nie chciwość, to co, albo kto, odpowiada za wzrost inflacji? Jak z nią walczyć, żeby wygrać? Czy podwyżka stóp procentowych oznacza wzrost bezrobocia, recesję i piekło dla przedsiębiorców? Oraz czym się różni inflacja w Polsce i w Czechach?
Odpowiedzi szukamy z ekonomistą Piotrem Żochem. Zapraszają: Jakub Bodziony (Kultura Liberalna) & Marcin Bojanowski.
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:18 Inflacja
3:49 MFW
7:34 Clickbait
11:16 Winni
14:51 Zaufanie
16:52 Bezrobocie
21:50 Polska vs. Czechy
27:03 Numerek32:01 Zakończenie
Czy kobiety pomagają kobietom… w męskim świecie? 🤔Płeć w biznesie ma znaczenie? Kobiety ostro rywalizują czy wzajemnie się wspierają? Budują swoją sieć kontaktów? Co hamuje rozwój ich karier? Kto rzuca im kłody pod nogi? Blokady pojawiają się na etapie rekrutacji, ścieżek awansu, szans rozwoju? A gdy już kobiety dotrą na sam szczyt… pozostają sobą czy przejmują męski styl zarządzania? Jak zmieniają firmy, którymi kierują? Co do tego wszystkiego mają konkursy do amerykańskich orkiestr symfonicznych? I dlaczego politycy powinni mieć więcej córek?W tym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych odpowiedzi szukamy wraz z Magdaleną Smyk-Szymańską. Zapraszają Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski!
Czy trzeba wierzyć w sprawiedliwość społeczną, żeby miała ona sens ekonomiczny? Na jakich przesłankach opiera się równość? Czy równo znaczy sprawiedliwie? Czy nauka dochodzi do tych samych wniosków co agenda ONZ? Jak budować sprawiedliwość i równość w zglobalizowanym świecie? O tym rozmawiamy z Kamilem Wyszkowskim z UN Global Compact Network Poland. Zapraszają red. Patrycja Maciejewicz, Wyborcza.biz, i Joanna Tyrowicz, GRAPE.
Za równą pracę kobieta zarabia średnio 85 gr na każdą złotówkę zarobioną przez mężczyznę. Ta nierówność nie zmieniła się znacząco od lat 90!
W tym odcinku przyglądamy się tematowi równości oraz sprawiedliwości w biznesie i społeczeństwie. Zaglądamy w statystyki i konfrontujemy je z wartościami. Rozmawiamy między innymi o tym:
✅ Czy trzeba wierzyć w sprawiedliwość albo równość, by dostrzegać w niej ekonomiczną wartość? Jak sprawiać, by to co opłacalne było też “dobre”?
✅ Czy ważne dla nas wartości powinny mieć odzwierciedlenie w polityce gospodarczej i systemie zabezpieczeń społecznych?
✅ Czy samoregulacja biznesu w kontekście wartości działa?
✅ Czy i jak mechanizmy ekonomiczne mogą wspierać podejmowanie równościowych decyzji biznesowych?
✅ Skąd się bierze dyskryminacja i jakie są skuteczne mechanizmy zmniejszające nierówności?
✅ Czy istnieje kraj, w którym nie ma dyskryminacji ze względu na płeć?
Rozmawiamy o tym, jakie mechanizmy – od prawa międzynarodowego, przez regulacje krajowe, aż po stereotypy i realia rynku pracy – wpływają na to, ile zarabiają kobiety i mężczyźni, wykonując tę samą pracę. Zastanawiamy się, czy dążenie do równości jest opłacalne ekonomicznie i gdzie leży granica między faktyczną równością a iluzją sprawiedliwości. Poruszamy wątki takie jak gender pay gap, parytety w zarządach firm czy wyzwania stojące przed kobietami na rynku pracy – nie tylko w Polsce, ale i na świecie.
Nie zabraknie także refleksji nad rolą regulacji, CSR-u, greenwashingu czy wpływu globalnych nierówności na codzienne życie. To odcinek pełen konkretów, liczb i przykładów z życia wziętych. Jakie są konsekwencje tego systemu, w którym żyjemy, dla nas wszystkich. Zapraszamy do 🎧 słuchania!
⏱ CZASÓWKA:
0:00 – Intro
0:40 – Co to jest sprawiedliwość społeczna?
5:47 – Czy sprawiedliwość to znaczy równość?
9:10 – Co rozumiemy o pojęciu "Równa praca równapłaca"?
17:33 – Maksymalizacja zysku
26:06 – Korporacyjne wybielanie
32:53 – Szklany sufit
40:53 – Stereotypy kobiet w miejscu pracy
51:49 – Wpływ kobiet w miejscu pracy na produktywność
1:00:23 – Na czym polega mechanizm merytokracji?
1:11:09 – Liczba odcinka
Prowadzenie: Patrycja Maciejewicz i Joanna Tyrowicz
Montaż i postprodukcja: Maxymillian Nosal
Opis odcinka: Marta Rogalska
Kierownik projektu: Marcin Bojanowski
🍇 TŁOCZONE Z DANYCH to cykl podcastów i felietonów, w których dzielimy się wiedzą ze wszystkimi, którzy chcą lepiej zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość społeczno-gospodarczą. Badamy, analizujemy i komentujemy kluczowe dane z zakresu ekonomii, socjologii oraz psychologii zachowań.
Zapraszamy najlepsze polskie ekonomistki i ekonomistów, by porozmawiać o globalnych trendach, prognozach i kryzysach ekonomicznych, nierównościach, makroekonomii, społeczeństwie, rynku pracy i wielu innych tematach.
Wszystkie odcinki 🎧 dostępne są 🟢 Spotify | 🟣 Apple | 🔴 YouTube | 🔵 WWW
🗣 POZNAJMY SIĘ! GRAPE – unikatowy w skali kraju ośrodek badań ekonomicznych – tworzy grono ponad 20 ekonomistów i ekonomistek z polskich i zagranicznych uczelni. Więcej o naszych działaniach przeczytasz w zakładce O nas.
|| LinkedIn || X || FB || www ||
ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.
Co działa lepiej – kij czy marchewka? Wysokie mandaty? Fotoradar za każdym zakrętem? Może opcja atomowa: odbieranie praw jazdy? Czy kary na kierowców w ogóle działają? A jeśli tak, to na kogo bardziej – na kobiety czy na mężczyzn? Co by się stało, gdybyśmy ograniczyli patroledrogówki? Odpowiedzi tłoczymy z danych wspólnie z naszym gościem Stanisławem Cichockim. Zapraszają Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.
🔗 STRONA ODCINKA:
https://grape.org.pl/news/podcast-grape-szybcy-i-wsciekli
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:46 Dobra wiadomość
7:24 Mandaty vs. wypadki
13:04 Przyczyny & skutki
15:45 Fotoradary
18:25 Kierowczynie i kierowcy
20:27 Broń atomowa
25:47 Numerek
29:27 Zakończenie
📚 ŹRÓDŁA:
◼︎ Life and Death in the FastLane: Police Enforcement and Traffic Fatalities – Gregory DeAngelo &Benjamin Hansen: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/pol.6.2.231
◼︎ Do Traffic Tickets ReduceMotor Vehicle Accidents? Evidence from a Natural Experiment – Dara Lee Luca: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/pam.21798
◼︎ Learning from LawEnforcement – Libor Dusek & Christian Traxler: https://www.cesifo.org/en/publications/2020/working-paper/learning-law-enforcement
◼︎ Speeding, Punishment, andRecidivism: Evidence from a Regression Discontinuity Design – Markus Gehrsitz: https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/694844
◼︎ OECD: Road Safety Report: https://www.itf-oecd.org/sites/default/files/poland-road-safety.pdf
◼︎ Szybcy i wściekli –Stanisław Cichocki: https://grape.org.pl/news/szybcy-i-wsciekli
🍇 TŁOCZONE Z DANYCH to cykl podcastów i felietonów, w których dzielimy się wiedzą ze wszystkimi, którzy chcą lepiej zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość społeczno-gospodarczą. Badamy, analizujemy i komentujemy kluczowe dane z zakresu ekonomii, socjologii oraz psychologii zachowań.
Zapraszamy najlepsze polskie ekonomistki i ekonomistów, by porozmawiać o globalnych trendach, prognozach i kryzysach ekonomicznych, nierównościach, makroekonomii, społeczeństwie, rynku pracy i wielu innych tematach.
Czy system energetyczny działa jak mózg, czy raczej jak domino? Co decyduje o jego stabilności? Jak ogranicza się ryzyka? Odpowiedzi szukamy z Anną Czarczyńską z Akademii Leona Koźmińskiego w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).
Jakie to doświadczenie nie mieć prądu w XXI wieku? Czy musimy się szykować na taką sytuację? Jak wygląda blackout w praktyce? Spoiler: mamy dla Państwa relację z Hiszpanii. Czego nas uczą blackouty? Jak możemy się przygotować na kolejne? Do czego mogą się nam przydać lokomotywy spalinowe? Odnawialne źródła energii pomagają czy przeszkadzają w stabilizowaniu systemu? Od czego zależą ceny prądu?
Co się dzieje, gdy mamy zbyt małe moce produkcyjne? Czy prąd możemy pożyczyć od innych państw? Ile czasu zajmuje przekierowanie prądu do naszej sieci? Jak działa europejski system energetyczny? Czym są i jak działają interkonektory? Integracja systemów pomaga czy przeszkadza przeciwdziałać blackoutom? W razie awarii w jednym kraju, grozi nam efekt domina? Gdzie są dziury w systemie? Dlaczego nie robi się stress-testów systemu? Co do blackoutów ma cyberbezpieczeństwo?Czy infrastruktura energetyczna nadąża za rozwojem technologicznym? Jak zwiększyć odporność systemu? Grozi nam wojna hybrydowa w energetyce? Jak zagwarantować bezpieczeństwo dostaw?
Do posłuchania!
🔗 STRONA ODCINKA:
https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek45
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Blackout energetyczny
0:38 Stabilność systemu energetycznego
6:07 Blackout w Hiszpanii
14:39 Czego nas uczą blackouty?
18:11 Jak działa europejski system energetyczny?
24:51 Dziury w systemie
31:37 Inwestycje w infrastrukturę
39:06 Od czego zależą ceny prądu?
48:26 Europejski wspólny rynek energii
50:41 Rozwój sieci energetycznej
56:04 Podsumowanie: liczba odcinka
🍇 O TŁOCZONE Z DANYCH
Kobiety pomagają kobietom w karierze? Urlopy ojcowskie obniżają mężczyznom pensje i pozbawiają ich awansów? Czy da się prowadzić samochód zgodnie z przepisami? Jaka jestcudowna broń w walce z długiem państwa? Kim był kapitan Nemo i co ma wspólnego z polską prywatyzacją? Odpowiedzi tłoczymy z danych wraz z najlepszymi polskimi ekonomistkami i ekonomistami. Nowy odcinek co dwa tygodnie w piątkowe poranki.
🗣 ODEZWIJ SIĘ:
Facebook: https://facebook.com/grape.org
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/grape_org
YouTube: https://www.youtube.com/@grape_org
E-mail: grape@grape.org.pl
ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.
Jaka praca jest dla nas najlepsza? Pasuje nam pracowanie na nocki, w weekendy, w trybie zmianowym? Preferujemy pracę hybrydową czy tradycyjny modelu w biurze? Co by się stało, gdybyśmy wszyscy pracowali tak samo, np. tylko od 8:00 do 16:00? Stalibyśmy się szczęśliwsi? Czy niestandardowe godziny pracy przekładają się na nieuzasadnioną różnice w zarobkach kobiet i mężczyzn? Jak z wiekiem zmieniają się nasze preferencje co do wykonywanej pracy? Czy pracownicy powinni mieć prawo, żeby się odłączyć od pracy po pracy?
Jak się zmieniała nasz praca? Jest bardziej globalna, lepiej płatna, trudniejsza niż kiedyś? Czy globalizacja szkodzi zdrowiu pracowników? Kto jest najbardziej narażony? Czy rodzice są bardziej wrażliwi na zmiany czasu pracy? Ekspansja zagraniczna firmy może powodować depresję u pracowników? Czy praca wymagająca kontaktów z partnerami w innych strefach czasowych może skończyć się receptą na leki antydepresyjne?
Odpowiedzi szukamy z Beatą Javorcik z Oksfordu i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE). Do posłuchania!
🔗 STRONA ODCINKA:
https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek44-WWW
⏱ CZASÓWKA:
0:00 Początek
0:41 Depresja zawodowa
18:11 Badania
24:12 Satysfakcja z pracy
37:23 Wysokość zarobków
43:35 Praca hybrydowa
50:27 Podsumowanie: numerek odcinka
🍇 O TŁOCZONE Z DANYCH
Kobiety pomagają kobietom w karierze? Urlopy ojcowskie obniżają mężczyznom pensje i pozbawiają ich awansów? Czy da się prowadzić samochód zgodnie z przepisami? Jaka jest cudowna broń w walce z długiem państwa? Kim był kapitan Nemo i co ma wspólnego z polską prywatyzacją? Odpowiedzi tłoczymy z danych wraz z najlepszymi polskimi ekonomistkami i ekonomistami. Nowy odcinek co dwa tygodnie w piątkowe poranki.
🗣 ODEZWIJ SIĘ:
Facebook | X | LinkedIn
YouTube | WWW | E-mail
ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II.