Khoáng sản hiếm : 30 năm là thời gian cần thiết để Trung Quốc trở thành nguồn cung cấp gần như độc quyền của thế giới. Vì chấp nhận nhiều hy sinh,  tận dụng những sai lầm của phương Tây không muốn hứng chịu ô nhiễm, Bắc Kinh đặt mình vào thế trung tâm và khiến Bruxelles, Washington lo lắng trước mỗi quyết định về kim loại chiến lược ? Các câu hỏi này được đặt ra vào lúc Âu - Mỹ hối hả tìm kiếm các nguồn cung cấp bổ sung, hóa giải thế gần như độc quyền của Trung Quốc.

« Một thỏa thuận ngừng bắn có thời hạn », một thỏa hiệp về thương mại « mong manh » chỉ nhằm « chứng minh thiện chí Mỹ và Trung Quốc cùng muốn xoa dịu tình hình ». Thương mại tuy là trọng tâm thượng đỉnh song phương hôm 30/10/2025 tại Busan nhưng đây có còn là một mặt trận nóng nhất trong cuộc đối đầu giữa Washington với Bắc Kinh ?  

Truyền thông phân tích nhiều quyết định của Hoa Kỳ đưa hai tập đoàn dầu khí Nga là Lukoil và Rosneft vào danh sách trừng phạt, đòi áp dụng biện pháp trừng phạt « thứ cấp » nhắm vào mọi mối giao dịch dầu hỏa với Nga. Bên cạnh những nghi vấn về hiệu quả và mức độ nghiêm túc để cắt nguồn tài trợ buộc Nga ngừng chiến tranh Ukraina, giới phân tích nhận định chung : Ít có khả năng vì mất nguồn thu nhập từ dầu lửa mà Matxcơva sẽ lùi bước trên hồ sơ Ukraina.

Quỹ An Sinh Xã Hội - Sécurité Sociale tròn 80 tuổi. Pháp tự hào có hệ thống an sinh xã hội công bằng nhất tại châu Âu và còn rộng hơn thế nữa. Là biểu tượng của công bằng xã hội, là thành tựu tiêu biểu nhất cho đồng thuận giữa các tầng lớp « chủ và thợ » trong giai đoạn tái thiết kinh tế hậu Thế Chiến Thứ Hai, quỹ Sécurité Sociale liên tục là một gánh nặng tài chính, thâm hụt ngân sách kinh niên. Đâu là những thách thức để có thể tồn tại và bảo vệ « ngọn hải đăng » về công bằng xã hội trên thế giới ?  

Hàng nhiều và rẻ của Trung Quốc đã bóp chết một phần lớn mạng lưới công nghiệp châu Âu, khiến nhiều nhà máy trên toàn nước Pháp phải đóng cửa, sa thải nhân viên. Bước kế tiếp để Trung Quốc « triệt hạ đối thủ cạnh tranh » phải chăng là nhắm tới các hệ thống phân phối vào các cửa hàng đủ mọi cấp ? 

Một làn sóng ngầm về lâu dài tác động đến mối liên hệ chặt chẽ về kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Mỹ và các quốc gia Vùng Vịnh. Xung đột ở Gaza, vụ Israel xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của Qatar để tiêu diệt phong trào Hamas trước mắt chưa đe dọa đến những dự án đầu từ hàng trăm tỷ đô la các quốc gia dầu hỏa vừa cam kết với Hoa Kỳ nhưng đã khiến Washington khó xử.

Bắt giữ hơn 300 người lao động Hàn Quốc sẽ tác động đến hơn 20 dự án đầu tư xứ Hàn tại Hoa Kỳ, trì hoãn việc đào tạo và tuyển dụng thêm hàng trăm nghìn việc làm cho người dân Mỹ ? Từ sau vụ nhân viên Cơ Quan Di Trú và Hải Quan Hoa Kỳ - ICE bố ráp nhân viên tại nhà máy Huyndai-LG - Ellabell, bang Georgia hôm 04/09/2025, những nỗ lực của Nhà Trắng chưa hoàn toàn san bằng căng thẳng ngoại giao với Seoul.  

Cơ quan thẩm định tài chính Fitch hạ điểm tín nhiệm Pháp. Hai yếu tố khiến giới đầu tư xem Pháp là điểm đến có phần kém an toàn hơn trước : Nợ công tăng nhanh và bất ổn chính trị gây trở ngại cho việc thực hiện cam kết thu hẹp bội chi ngân sách trong một môi trường càng lúc càng nhiều bất trắc.

Đất hiếm là vũ khí lợi hại giúp Trung Quốc đối mặt với chính sách bảo hộ của Hoa Kỳ. Washington khai thác thuế nhập khẩu vì các mục đích kinh tế và nhất là địa chính trị. Lá chủ bài của Nga là năng lượng. Matxcơva đang dùng đòn « Ngoại giao ống dẫn khí đốt » để phá vỡ gọng kềm trừng phạt của phương Tây, mà mắt xích đầu tiên là Hoa Kỳ. RFI tiếng Việt phỏng vấn Igor Delanoë phó giám đốc Đài Quan Sát Pháp-Nga. 

Thỏa thuận thuế quan và thương mại Liên Hiệp Châu Âu đạt được với Hoa Kỳ về mức thuế 15 % còn chưa ráo mực, Washington mở thêm một mặt trận mới đòi Bruxelles xóa bỏ mọi rào cản để cho các tập đoàn công nghệ kỹ thuật số của Hoa Kỳ tự do tung hoành trên thị trường châu Âu. Một lần nữa Donald Trump lại sử dụng đòn thuế quan để hù dọa. 

Thuế quan và các đòn hù dọa phải chăng đang trở thành những công cụ chính trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ và hiệu quả đến đâu ? Dấu ấn tám tháng đầu nhiệm kỳ hai của tổng thống Donald Trump là những thông báo về mức thuế hải quan, là những tuyên bố Washington đạt được thỏa thuận về khoáng sản quan trọng với một số quốc gia, là hình ảnh nhiều lãnh đạo trên thế giới hối hả cam kết mua thêm hàng và đầu tư thêm cả trăm tỷ đô la vào Mỹ.

Văn hóa, giáo dục, tư cách, lòng yêu nước là một phần của phép lạ kinh tế Nhật Bản. Mô hình ấy đã « lan tỏa » đến những nền kinh tế khác trong khu vực, từ Hàn Quốc đến Đài Loan hay Trung Quốc. Đang « chuẩn bị cho một kỷ nguyên mới », bắt đầu vào năm 2026, « thử xem kinh nghiệm của Nhật Bản » có thể giúp ích gì cho Việt Nam ? RFI giới thiệu Hồi Ức Đến Tương Lai- của GS Trần Văn Thọ.

Vãn hồi hòa bình tại Ukraina không phải là ưu tiên của cả Trump lẫn Putin. Trong phiên giao dịch 11/08/2025, bốn ngày trước thượng đỉnh Alaska, chỉ số chứng khoán tại Matxcơva tăng giá, phản ánh kỳ vọng của giới đầu tư Nga trước những viễn cảnh kinh tế tươi sáng hơn : Mỹ ngừng các biện pháp trừng phạt Matxcơva về việc xâm chiếm Ukraina. Chấm dứt chiến tranh Ukraina hay thảo luận để đưa đầu tư của Mỹ trở lại Nga mới là trọng tâm thượng đỉnh Trump- Putin ngày 15/08/2025 ? 

Kể từ giữa tháng 7/2025 chính phủ Anh tung ra một chương trình 650 triệu bảng, tương đương với 75 triệu đô la để tài trợ trực tiếp cho người mua xe hơi động cơ điện - EV. Tiền hỗ trợ giá mua lên tới £3.750 cho một chiếc xe điện để cả nước Anh đẩy nhanh hơn tiến trình chuyển đổi sang từ xe dùng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện.

Trung Quốc có còn cần vốn đầu tư và công nghệ của Liên Hiệp Châu Âu nữa hay không ? Bắc Kinh không để « bị lừa » như châu Âu trên vấn đề chuyển giao công nghệ. Bruxelles, « tiền đầy túi, có quyền sinh sát » với hàng xuất khẩu của Trung Quốc nhưng lại trong thế yếu. Nhà nghiên cứu Isabelle Feng, Trung Tâm Asia Centre-Paris phân tích về những nghịch lý trong mối quan hệ « bất cân đối » và bất lợi cho Liên Âu sau 50 năm thiết lập bang giao.

Đổi dầu lửa lấy vũ khí, thiết bị quân sự và nguyên liệu chế tạo tên lửa : Phải chăng đó sẽ là thỏa thuận sắp tới giữa Iran và Trung Quốc ? Trong hai nhà bảo trợ cho chế độ Teheran, Bắc Kinh « hơn điểm » so với Matxcơva sau chiến dịch quân sự 12 ngày đêm Iran phải đương đầu với Israel và sau đợt tấn công của Hoa Kỳ nhắm vào các cơ sở hạt nhân Iran. Cả về an ninh lẫn kinh tế Teheran trông cậy nhiều vào Bắc Kinh.

Triển lãm hàng không và không gian le Bourget 2025 ( 16-22/06/2025 ) đã đặt trọng tâm vào mục tiêu phi carbon hóa hàng không để giảm bớt tác hại của ngành này đối với khí hậu của hành tinh chúng ta. Triển lãm đã là dịp để giới thiệu những tiến bộ trong việc sản xuất “nhiên liệu hàng không bền vững” ( SAF ), mà trong tương lai sẽ được sử dụng ngày càng nhiều, kết hợp với nhiên liệu hóa thạch để giảm bớt lượng khí thải gây hiệu ứng lồng kính phát ra từ máy bay.

Khai mạc Tuần lễ Công nghệ Luân Đôn (London Tech Week 09-13/06/2025), thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố mở ra một chương mới, trong đó trí tuệ nhân tạo là trọng tâm, cho ngành công nghệ cao của Vương quốc Anh. Chính phủ công bố bản tổng dự toán chi tiêu công quốc gia giai đoạn 2025-2030, với con số khổng lồ là 86 tỷ bảng Anh (116 tỷ đô la) dành cho các ngành công nghệ cao, giáo dục và trí tuệ nhân tạo AI.

Pháp có thể mang lại những gì cho các tập đoàn công nghiệp vũ khí của Ukraina ? Họ tìm kiếm gì và có thể học hỏi được những kinh nghiệm nào từ một quốc gia đang phải đối mặt với chiến tranh ? Phương Tây đánh cược vào một đối tác không chỉ là một « kho lương thực của thế giới », mà còn từng là « kho vũ khí » của Liên Xô. Tuy đang sa lầy trong chiến tranh, nhưng Ukraina đã khẳng định thế thượng phong trong lĩnh vực công nghệ chế tạo drone.

Giá dầu hỏa bị đẩy lên cao và thị trường thêm căng thẳng kể từ khi xung đột Israel-Iran khai mào. Cộng đồng quốc tế nín thở trước nguy cơ một lần nữa tăng trưởng của thế giới lại bị khủng hoảng dầu lửa nhận chìm. Chưa ai nói đến một cơn « sốt dầu » cho đến khi Mỹ « nhập cuộc » ngày 22/06/2025. Nhiều lý do giải thích cho hiện tượng nói trên, nhưng tất cả đều có thể thay đổi nhanh chóng nếu chiến tranh lan rộng.