“Mentoring to relacja poznawcza, obejmująca dzielenie się umiejętnościami, wiedzą i ekspertyzą pomiędzy mentorem a mentee poprzez rozmowy rozwojowe, dzielenie się doświadczeniem i modelowanie ról.
Relacja ta może obejmować wiele różnych kontekstów i zawiera dwustronne partnerstwo na rzecz wzajemnego uczenia się, doceniając różnice”. (prof. David Clutterbuck)

Mamy dostęp do wielu różnych specjalistów, w tym psychologów, psychoterapeutów, psychiatrów, coachów, konsultantów lub doradców. Miejsce, do którego trafiamy, i udzielona nam pomoc nie zawsze w pełni odpowiadają naszym rzeczywistym potrzebom. Zazwyczaj klienci, którzy do mnie trafiają, wiedzą, czego potrzebują i z czym chcą pracować. Najczęściej są to cele biznesowe i takimi się zajmuję. Jak to jednak bywa w życiu, podczas pracy z celami biznesowymi, pojawiają się też cele osobiste. Trudno czasem oddzielić to, co w pracy, od tego, co w domu. Te dwa światy przenikają się wzajemnie i mają na siebie wpływ.
Często używam w tym kontekście metafory powiązanych sznurków.
Kiedy pociągniesz przykładowo za sznurek dyscypliny, okazuje się, że jest on powiązany z siłą woli; ten zaś z konsekwencją i da- lej z pewnością siebie. Wszystko na tym świecie jest ze sobą powiązane. Nie jesteśmy samotną wyspą. Współzależność dotyczy absolutnie każdego aspektu naszego życia. Zdarza się więc, że coach i tak pracuje z celami osobistymi. Jest ich cały wachlarz. Mimo wszystko warto zadać sobie pytanie, jak daleko powinna iść ingerencja coacha w tej sferze. Jak rozpoznać, kiedy kończy się coaching, a zaczyna psychoterapia?

W poprzednim odcinku przedstawiłem podstawy psychologiczne coachingu. Przy tej okazji warto również powiedzieć o tym, czym coaching nie jest. Pozwoli nam to lepiej zrozumieć ideę coachingu oraz uniknąć błędów i pułapek podczas posługiwania się praktycznymi narzędziami z tego obszaru.
Coaching nie jest trenowaniem
Coaching nie jest doradzaniem
Coaching nie jest mową motywacyjną
Coaching nie jest manipulacją
Coaching nie jest praniem mózgu
Coaching nie jest rozmową dyscyplinującą
Coaching nie jest rozmową przy kawie

Coaching czerpie z niektórych podstawowych przesłanek psychologii humanistycznej i pozytywnej, począwszy od założenia oparte nie na chorobie, a na dobrostanie człowieka, oraz na chęci nie tylko leczenia, ale też dążenia do transformacji. Coaching opiera się na koncepcji rozwoju osoby dorosłej, na idei istnienia cyklicznego związku między poznaniem a zachowaniem. Relacja pomiędzy coachingiem i psychologią ma naturę dynamiczną – wciąż czerpiemy z badań prowadzonych w psychologii, neurobiologii i innych powiązanych dziedzinach. Jako coachowie czerpiemy również z podstawowej idei w psychologii, że ludzie są do siebie bardziej podobni niż się wydaje, że mają podobne potrzeby, obawy i impulsy. Nasza praca mam charakter pragmatyczny i zorientowany na przyszłość.

W literaturze istnieje wiele definicji coachingu. Z wielu z nich czerpię inspirację do mojej pracy.
Oczywiście, definicja ta nie wyczerpuje idei coachingu z jakim pracuję. Poniżej przedstawiam kilka definicji, którymi się posługuję i które bardzo cenię:

Joseph O’Connor pisze, że coaching jest procesem doskonalenia kompetencji w obszarze, który chce rozwijać klient. Pomaga ludziom w stawaniu się tym kim chcą i byciu najlepszym, jak to możliwe. Wydobywa i wzmacnia to, co w ludziach najlepsze.

Timothy Gallwey - osobista skuteczność zależy nie tylko od potencjału jednostki, lecz także od barier, z których najgroźniejsze są te w jej wnętrzu. Jako trener tenisa uważał, że każdy gracz musi najpierw stoczyć swoją wewnętrzną walkę, zanim wyjdzie na kort życia. Każda gra składa się z dwóch części, gry zewnętrznej i gry wewnętrznej; gra zewnętrzna jest walką z zewnętrznym przeciwnikiem, gra wewnętrzna to walka z twoimi wewnętrznymi wątpliwościami i lękami.

Robert Dilts mówi: „Technika coachingu polega na wydobywaniu mocnych stron ludzi, pomaganiu im w omijaniu osobistych barier i ograniczeń w osiąganiu celu, a także ułatwieniu im bardziej efektywnego funkcjonowania w zespole. Coaching koncentruje się na rozwiązaniu (a nie na poszukiwaniu przyczyn problemów), promując rozwój nowych strategii myślenia i działania.”

Tom Landry ujmuje coaching jako osiąganie istotnych celów, dzięki uwalnianiu indywidualnego potencjału.

John Whitmore definiuje coaching jako „odblokowanie potencjału osoby w celu maksymalizacji jej dokonań i działań”. Wspiera on proces uczenia.

Eric Parsloe traktuje natomiast coaching jako proces pozwalający na uczenie się i ewaluację, a co za tym idzie na doskonalenie.

Sara Thorpe i Jackie Clifford określają coaching jako wsparcie konkretnej osoby w doskonaleniu działań, dzięki analizie wykorzystywania wiedzy i umiejętności.

David Cluterbuck - zasadniczo jest to krótkoterminowa interwencja, której celem jest poprawa wyników lub rozwój określonej kompetencji.

Wszystkie powyższe definicje prowadzą do jednego: do lepszego poznania siebie, odblokowania i uwolnienia potencjału oraz możliwości, które są w każdym z nas. Coaching jest interaktywnym procesem, który pomaga pojedynczym osobom lub organizacjom w przyspieszeniu tempa rozwoju i polepszeniu efektów działania.
Coachowie pracują z klientami w zakresach związanych z biznesem, rozwojem kariery, finansami, zdrowiem i relacjami interpersonalnymi. Dzięki coachingowi klienci ustalają konkretniejsze cele, optymalizują swoje działania, podejmują trafniejsze decyzje i pełniej korzystają ze swoich naturalnych umiejętności.

Poniżej podaję definicje coachingu trzech najbardziej liczących się niezależnych organizacji wyznaczających standardy i jakość coachingu w Polsce: ICF International Coaching Federation, EMCC European Mentoring & Coaching Council, Izba Coachingu.

ICF International Coach Federation definiuje coaching jako towarzyszenie klientowi w kreatywnym procesie, który skłania do myślenia i inspiruje do maksymalizacji zawodowego i osobistego potencjału. Coaching jest metodą pozwalającą w sposób efektywny wytyczyć i osiągnąć ważne cele, podnieść satysfakcję z życia zawodowego i prywatnego, stać się bardziej świadomym liderem, managerem, czy rodzicem. W pełni wykorzystuje potencjał, kompetencje i umiejętności klienta. Identyfikuje trudności. Przygotowuje do ich pokonania. Często przekłada się na motywację i większą determinację w działaniu. Istnieje coaching indywidualny, grupowy i zespołowy.

Według Izby Coachingu coaching to metoda wspierania rozwoju, realizowana w formie cyklu spotkań pomiędzy coachem a klientem, podczas których coach, poprzez aktywne słuchanie, zadawanie pytań oraz stosowanie innych specyficznych narzędzi i zadań rozwojowych, towarzyszy klientowi w wyznaczaniu ważnych dla niego celów, odnajdywaniu wewnętrznych zasobów...

Według wielu osób korzenie coachingu sięgają starożytnych Aten, gdzie Sokrates poprzez zadawanie trafnie dobranych pytań (tzw. pytań sokratejskich) inspirował rozmówców do samodzielnego poszukiwania rozwiązań interesujących ich kwestii. W swojej metodzie Sokrates nie podawał gotowych rozwiązań, ale dochodził prawdy dogłębnie badając źródła leżące u podłoża opinii jego rozmówców.